Betreft: Een rapportage over de belangrijkste en meest actuele informatie over het voortgezet onderwijs
Uitgave: VO-raad
Datum: november 2023
In de Sectorrapportage 2023 deelt de VO-raad belangrijke inzichten over diverse onderwerpen, zoals het lerarentekort, de groei van brede schoolaanbod, de staat van de huisvesting en de financiële positie van de scholen. Hierbij geven zij ook hun visie op de uitdagingen waar het voortgezet onderwijs voor staat en welke oplossingen zij voorstaan.
Enkele onderwerpen die aan bod komen:
Het percentage onderwijsondersteunend personeel groeit
In het voortgezet onderwijs werken bijna 111.000 mensen (ruim 87.000 fte). Het totaal aantal fte is ten opzichte van vijf jaar geleden met ruim 3% gestegen. Dit is vooral onderwijsondersteunend personeel (+12%): zowel direct (onderwijsassistenten en intern begeleiders) als indirect. Het aantal fte directie en management is in die periode met 6% afgenomen. Het aantal leraren bleef ongeveer gelijk.
86% van het personeel op scholen werkt in het primaire (onderwijs)proces. Dit zijn leraren en direct onderwijsondersteunend personeel. Dit percentage is door de jaren heen stabiel. Wel neemt het aantal leraren licht af en stijgt het aantal direct onderwijsondersteunend personeel, zoals klassenassistenten en interne begeleiders.
Tendens naar grotere schoolbesturen
Schoolbesturen in het voortgezet onderwijs hebben gemiddeld 5 vestigingen. Het aantal schoolbesturen is de afgelopen 5 jaar gedaald; het aantal scholen dat ze onder hun hoede hebben, is echter gestegen. Er is een tendens te zien naar organisaties met meer vestigingen en leerlingen. Juist grote schoolbesturen houden kleine vestigingen in stand. Bovendien vallen brede scholengemeenschappen – die bijdragen aan de ontwikkeling en kansengelijkheid van leerlingen - vaker onder grotere schoolbesturen.
Goede huisvesting als fundament voor kwaliteit: tijd voor investeringen
Bijna de helft (49%) van de schoolgebouwen in het voortgezet onderwijs is ouder dan 40 jaar. Een aanzienlijk deel hiervan voldoet niet aan de moderne eisen voor gezondheid, duurzaamheid en functionaliteit. Dit heeft een negatieve impact op het leerrendement en draagt bij aan een hoger ziekteverzuim.
Stabiele bekostiging boven doelfinanciering
Onderwijsgeld moet worden ingezet voor goed onderwijs. Het is in veel gevallen niet wenselijk dat een schoolorganisatie aan het einde van een jaar een sterk positief financieel resultaat boekt, waardoor de reserves toenemen. In totaal is in 2022 in het hele voortgezet onderwijs een positief financieel resultaat geboekt van circa €309 miljoen. Dat betekent dat van elke euro die door de sector werd ontvangen bijna 3 cent niet is uitgegeven. Niet-effectieve besteding van geld komt onder meer voort uit de toename van (tijdelijke) doelfinanciering en subsidies.