Een aanpak voor de verdeling van niet-lesgebonden taken in het voortgezet onderwijs
De werkdruk in het voortgezet onderwijs is hoog. Taakbeleid zou het werk op school evenredig en evenwichtig moeten verdelen onder docenten om zo overbelasting te voorkomen. Het standaard taakbeleid lijkt op veel scholen echter verworden tot een kwantitatieve verdeling van werkzaamheden die de werkdruk eerder verhoogt dan verlaagt. De ontwikkeling naar een meer kwalitatief taakbeleid, waarbij niet alleen wordt gekeken naar de omvang van de taken, maar waar ook rekening wordt gehouden met persoonlijke wensen, interesse en ontwikkeling van docenten en waar docenten zeggenschap hebben over de invulling en keuze van de werkzaamheden, kan een bijdrage leveren aan het verminderen van de werkdruk.
In opdracht van de cao-tafel VO heeft Voion onderzocht aan welke succesfactoren een effectief taakbeleid moet voldoen om de werkdruk te verminderen. Deze inzichten zijn vervolgens vertaald naar een aanpak ‘Werkbalans’ die in de praktijk is uitgevoerd bij het Haarlem College.
Inspiratie
Lees de verhalen van het Haarlem College en het Carmel College Salland over hun aanpak met Werkbalans:
Methode Werkbalans
In de methode Werkbalans worden vijf stappen doorlopen om te komen tot een takenpakket dat aansluit bij de kenmerken en ambities van de school en past bij de individuele motivatie en ontwikkelbehoefte van docenten. Bekijk de animatie over Werkbalans-VO:
Schematisch zien de vijf stappen er als volgt uit:
|
Stap |
Activiteit |
Resultaat |
|
1. Takensessie |
In dialoogsessie(s) met (alle) docenten vaststellen: • Wat zijn de huidige taken (clusteren tot een lijst met max. 35 taken) • Hoeveel tijd vragen ze in verhouding (L-veel, M-gemiddeld, S-weinig) |
• Takenlijst in overeenstemming met de kenmerken en ambities van de school en beschikbare capaciteit (taakomvangsbeleid / SHRM)
|
|
2. Toekomstsessie |
In dialoogsessie(s) met groep(en) leidinggevenden vaststellen: • Welke (nieuwe) taken zijn er in de toekomst • Wat is de verwachte dynamiek (welke verdwijnen, groeien, krimpen of blijven stabiel) |
• Inzicht in welke taken groeien, stabiel blijven en krimpen • Inzicht in welke nieuwe taken in de toekomst erbij komen |
|
3. Peiling |
Alle docenten inventariseren (m.b.v. een digitale tool): • Doe ik de taak nu? • Kan ik de taak? • Wil ik de taak? • Krijg ik er energie van? |
• Individuele praatplaat t.b.v. dialoog met de leidinggevende • Groepsbrede inzetbaarheidsfoto met inzicht in interesses en competenties (‘vlootschouw’) |
|
4. Terugkoppeling en bijstelling |
In de werkgroep: • Onderzoeken waarom bepaalde taken energie geven en andere juist niet • Energie-lekkende taken her-inrichten door organisatorische of inhoudelijke aanpassingen, automatisering, uitbesteding enz. • Beschrijven van alle niet-lesgebonden taken |
• Aanpassing van energie-lekkende werkzaamheden • Borging in het nieuwe taakbeleid |
|
5. Kiezen (shoppen) van de activiteiten |
Alle docenten op een activiteitenmarkt: • ‘shoppen’ niet-lesgebonden werkzaamheden 1) eerst de activiteiten binnen de vakgroep en daarna 2) de schoolbrede activiteiten • Voeren van checkgesprekken met collega’s (in groepjes van circa drie personen) • Voeren van verdeelgesprekken (bij onder- of overinschrijving) |
• Totaaloverzicht van alle niet-lesgebonden werkzaamheden binnen school die docenten kunnen kiezen • Individuele werkpakket dat aansluit bij de eigen interesse en ontwikkeling |
“Ook met deze aanpak zul je niet komen tot 100 procent ‘I love it’, maar de ideale uitkomst van het onderzoek is wél dat leraren meer ruimte krijgen om zelf hun taken te kiezen, passend bij hun mogelijkheden en ontwikkelbehoefte. De aanpak is daarmee niet alleen een wapen tegen werkdruk, maar ook een instrument om de professionele toekomst gericht in te vullen, schoolbreed en individueel.” Jos Sanders, Lector Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
Mijn Werkbalans
De methode Werkbalans maakt gebruik van een eenvoudige digitale tool om van alle docenten in kaart te brengen welke niet-lesgebonden taken ze nu doen, wat ze zouden kunnen of willen doen en waar ze zich in zouden willen ontwikkelen (zie stap drie in bovenstaand schema van de methode Werkbalans). Wilt u meer weten over de digitale tool? Met de demo 'Mijn Werkbalans' krijgt u aan de hand van een tiental voorbeeldtaken een realistisch beeld hoe de applicatie op een school kan werken. Het resultaat van ‘Mijn Werkbalans’ is een individuele praatplaat voor de werknemer en een schoolbrede organisatiefoto waarin de competenties, inzetbaarheid en interesses van medewerkers voor de verschillende werkzaamheden zichtbaar wordt.
NB. U krijgt eerst een scherm waar u zich kunt registreren. Dat is nodig zodat het systeem de gegevens kan onthouden die u invult. Uw gegevens worden verder niet gebruikt door Voion en haar samenwerkende partners.
Heeft u interesse om met Werkbalans te starten?
Als school kunt u zelf aan de slag met Werkbalans en alle vijf beschreven stappen doorlopen.
Wilt u gebruik maken van de applicatie Mijn Werkbalans? Dan kan bureau De baaningenieurs (contactpersoon: Luc Dorenbosch) u daarbij digitaal ondersteunen. De door de school opgestelde activiteiten worden dan (m.b.v. een vast format) ingevoerd in de applicatie. Gebruik van de applicatie kost € 250,- (excl. Btw). Lees hier hoe je de digitale ondersteuning Mijn Werkbalans als school kunt inzetten en wat daar voor nodig is.