Impact van kunstmatige intelligentie (AI) op werkenden in het voortgezet onderwijs

AI biedt kansen en risico’s voor werkenden in het voortgezet onderwijs, maar hierover is nog veel onbekend. Veel publicaties over AI en onderwijs richten zich vooral op de impact van AI op het werk van docenten. In onderstaande publicaties is er - hoewel gering - ook aandacht voor hoe andere medewerkers in de schoolorganisatie met AI-toepassingen te maken kunnen krijgen.

• AI Act: Inleiding en uitleg over de AI-verordening – Npuls
  De AI Act bevat regels voor het gebruik van Artificiële Intelligentie binnen de EU en wordt gefaseerd van kracht. Dit document uit 2025 biedt een introductie tot de AI Act en geeft inzicht in de belangrijkste begrippen en regelgeving. Het helpt onderwijsinstellingen bij het begrijpen en toepassen van de wet.
  
  

• Handreiking AI voor scholen - Kennisnet
  Deze online handreiking uit 2024 verwijst naar verschillende artikelen over AI in het onderwijs. Een daarvan, ‘Dit betekent AI voor de organisatie en processen in de school’, gaat in op welke rol AI-toepassingen (kunnen) spelen bij secundaire processen in de organisatie.
  
  
• Verantwoorde AI in het Vlaamse onderwijs. Een collaboratief proces van ontwikkeling tot gebruik. Visietekst - Departement Onderwijs en Vorming, Kenniscentrum Digisprong
  Dit beleidsdocument uit 2024 van het Vlaamse ministerie van onderwijs noemt op pagina 20 toepassingen voor de gehele schoolorganisatie.
  
  
• Ethische richtsnoeren voor het gebruik van AI en data bij onderwijzen en leren voor onderwijsactoren - Europese Commissie
  Op pagina 16 van dit rapport van de Europese Commissie uit 2022 staan voorbeelden van ondersteuning die AI kan bieden aan andere medewerkers dan leraren. Op pagina 26 staan richtsnoeren indien AI wordt ingezet bij ondersteunende processen in de organisatie.
  
  
• AI and Education. Guidance for Policymakers - Unesco
  Deze publicatie van VN-organisatie Unesco uit 2021 maakt onderscheid tussen student-, teacher- en system-facing AI-toepassingen. De laatste categorie betreft toepassingen die op managementniveau kunnen worden ingezet.
  
  
• Promises of AI in Education- SURF
  Hoofdstuk 3 van deze publicatie uit 2022 gaat over toepassingen voor leidinggevenden en voor ondersteuners in de organisatie. SURF is een vereniging van Nederlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen (met name universiteiten en hogescholen) op het gebied van informatie- en communicatietechnologie. De genoemde toepassingen slaan dus niet op het voortgezet onderwijs, maar het is aannemelijk dat ze ook in het voortgezet onderwijs een rol gaan spelen.
  
  
• The State of AI in Education - Carnegie Learning
  De onderzoeksresultaten van het Amerikaanse onderwijsadviesbureau  Carnegie Learning zijn gebaseerd op een enquête eind 2023 onder verschillende onderwijsactoren: vooral docenten, maar daarnaast ook leidinggevenden en enkele ondersteuners. Zij werken op Amerikaanse basisscholen en middelbare scholen. De enquête levert informatie op over de aanwezigheid van beleid op scholen ten aanzien van de inzet van AI, de mate waarin deze verschillende onderwijsprofessionals van AI gebruik maken, voor welke doeleinden zij AI-toepassingen inzetten en welke kansen en risico’s ze zien bij het gebruik ervan.
  
  
• Magazine AI in onderwijs: Samen werken aan slimme technologie - NOLAI
  In dit tijdschrift van Nationaal Onderwijslab AI (NOLAI) uit 2024 gaat het vooral over AI-toepassingen voor leraren. We hebben deze publicatie hier toch opgenomen omdat het tijdschrift een goed overzicht biedt van verschillende soorten AI-toepassingen. Daarnaast biedt het ook informatie over toepassingen buiten het primaire onderwijs-leerproces om (administratie, professionalisering).
  
  
• Inzet van intelligente technologie - Onderwijsraad
  In dit advies van de Onderwijsraad uit 2022 is er vooral aandacht voor het (primaire) onderwijs-leerproces. Toch vermelden we deze publicatie omdat de Onderwijsraad op pagina 43 ook een voorbeeld geeft van hoe AI ook door anderen dan docenten kan worden gebruikt.
  
  
• Hoe gaan we om met AI? Zo maakte het ROER College zijn beleidsplan - Kennisnet
  Dit betreft een praktijkverhaal van Kennisnet uit 2024 over een schoolleider in Roermond. De schoolleider vertelt hoe het AI-beleid met medewerking van o.a ondersteunend personeel, docenten, en directieleden van andere scholen tot stand is gekomen. Het beleidsplan bevat toepassingsmogelijkheden voor docenten en andere medewerkers.