Verslag werkatelier Opleiden en professionaliseren
Kennisdelingsbijeenkomst Regionale aanpak lerarentekort vo/mbo 25 september 2019     

Opleiden en professionaliseren zijn niet alleen onderdelen voor nieuw binnenkomend personeel. Ook belangrijk voor het binden en boeien aan de regio van zittende leerkrachten. Zo geeft Robert Hommen, regio-adviseur bij Voion in de introductie aan.

In de binnenring praten Marco Snoek, lector Leren en Innoveren aan de Hogeschool van Amsterdam en Harry Rorije mee, onderwijsinnovator van lerarenopleiding Hogeschool Utrecht. En beiden pleiten voor een integrale aanpak binnen de scholen. Het begint met jongeren warm maken voor het mooie lerarenvak. Laat jongeren vooraf goed oriënteren of dit vak hen past. Geef een duidelijk beeld over het toekomstperspectief in het gekozen vak. Is het niet een overschotvak? Daarna beginnen de drie fases van het docentschap: de opleidingsfase waarbij de begeleiding binnen de school plaatsvindt bij opleiden in school. Voorkom groenpluk: studenten die al ruim voor afstuderen een baan aangeboden krijgen, laat de studenten zich goed ontwikkelen tot volwaardige leerkrachten. Waarbij deelnemers aangeven dat de zijinstromer een andere begeleiding nodig heeft dan de studenten van de voltijdopleiding.

Intervisie en coaching
Daarna komt de inductiefase, de eerste drie jaar na afronding van de opleiding voor de klas. Ook dit traject heeft veel aandacht nodig. Niet alleen maatregelen die in de cao beschreven staan; vooral begeleiding, coaching, intervisie, werkverdeling en loopbaancoaching. Zorg ervoor dat jonge docenten niet binnen drie jaar afstompen op de schoolcultuur en alsnog afhaken voor het onderwijs.

Tips van de deelnemers:

• Toon empathie voor starters die het moeilijk hebben, wat zijn hun drijfveren en hoe zorg je voor persoonlijke begeleiding?
• Een ervaren docent in een nieuwe setting heeft ook behoefte aan starterstraining om veilig en warm te landen in de school.   

Ontwikkelperspectief
Daarna volgt de doorgroeifase; leerkrachten langer dan drie jaar voor de klas. Deze fase is vaak niet in beeld binnen scholen en er ontstaat een gevoel van: dit is het dan. Geef in het kader van Leven Lang Ontwikkelen de volgende fase, stap aan en creëer toekomstig ontwikkelperspectief zowel in de lestaken alsook in de overige taken van een leerkracht. Deelnemers aan het werkatelier herkennen dat de landing binnen school en vaksectie cruciaal is. Maar door tekorten komt deze landing onder druk te staan. Worden lessen verdeeld zonder te kijken naar de bestaande competenties en naar de ontwikkelbehoefte van de leerkracht.
Informeel leren en lesson study zijn onderdelen die in verschillende projecten opgepakt worden. Waarbij de zoektocht voor de verschillende deelnemers is: hoe krijg je binnen jouw school een lerende cultuur en teamleren opgezet? Hoe bereik je de intrinsieke motivatie?

Tip van een deelnemer: Zorg dat de dialoog over het vak leerkracht, jullie onderwijs opgestart wordt. Werk zo samen aan teacherleadership, eigenaarschap, leercultuur, beroepsbeeld en loopbaanmogelijkheden.