Verslag werkatelier Zijinstroom en hybride docentschap
Kennisdelingsbijeenkomst Regionale aanpak lerarentekort vo/mbo 25 september 2019

Met een zij-instromer haal je als school een vakexpert in huis, die een nieuwe vibe in je team kan brengen. Dat is ook de valkuil: een andere dynamiek die ontstaat en de mate van acceptatie. Want het succes valt of staat met de plaatsing op scholen: investeer je, stel je fte’s beschikbaar en sta je open voor zij-instromers?  

En dan de zij-instromers zelf: is onderwijs iets voor jou en weet je dat je je opleiding binnen twee jaar moet halen? De verwachting is vaak dat je door het lerarentekort per direct de klas in kunt met je vakkennis.  

Laten we even inzoomen op ideeën voor begeleiding van belangstellenden. Marjolijn de Kroon (projectleider arbeidsmarktvraagstukken) vertelt Suzanne Vos (Voion) dat wervingsbijeenkomsten succesvol worden opgevolgd door bijvoorbeeld meeloopdagen op school. Via een bustour zien belangstellenden alle onderwijsvormen, zodat ze het verschil ervaren. In Utrecht is samenwerking met vakverenigingen voor chemici en tolk/vertalers en banken die reorganiseren en waar financieel experts mogelijk (ook) als docent economie willen werken. Het project Zin in lesgeven dompelt belangstellenden dagenlang onder in onderwijs. Zo krijgen ze een beter beeld en lukt het beter hun werkervaring te vertalen naar maatwerk in onderwijs.  

Erkenning
“Zij-instromers nemen iets mee dat niet in school aanwezig is. Geef ze daar erkenning voor. En voorkom uitval van de vreemde eend in de bijt in een begeleidingstraject met coaches van de scholen en met een inductieprogramma passend bij waar ze staan in hun werk en leven. Daarnaast is bovenschools en bovenbestuurlijk ‘lotgenotencontact’ heel belangrijk. Bijvoorbeeld met een rondleiding door de schilderswijk in Den Haag voor meer inzicht in de achtergronden van de leerlingen.”  

Regionaal loket
Seth Hielema, senior beleidsmedewerker VO van het ministerie van OCW pleit voor een regionaal loket waar je een warme doorverwijzing krijgt. “Een landelijk loket voor algemene vragen maar dan zo snel mogelijk naar de regio en een coalitie van welwillenden die vraag en aanbod goed op elkaar afstemmen. Samenwerken en snel schakelen maakt doorverwijzen eenvoudig.” Programmaleider en regioadviseur Jack de Bruin van Voion noemt de samenwerking van zeven onderwijsstichtingen in Twente-Achterhoek als voorbeeld van een mobiliteitscentrum: een regionale aanjager met een loketfunctie die verbindingen zoekt. “Ze zijn door krimp gaan samenwerken, werven nu gezamenlijk op tekortvakken en communiceren gezamenlijk op de regionale arbeidsmarkt. Zo maak je één vuist. En door inzet van de RAL zien we dat in meerdere regio’s. Maar we zijn er nog niet. Ik nodig u uit om nog meer samenwerking aan te gaan; nodig de nog niet-deelnemende besturen (nogmaals) uit voor een dekkend regionaal netwerk en een gezamenlijke aanpak op de onderwijsarbeidsmarkt.”  

Opleidingseisen
Discussie is er over de opleidingseisen. Een dame met een diploma van 30 jaar oud zonder werkervaring op dat gebied, kan op basis van dat diploma zó voor de klas. Terwijl een ander die al tientallen jaren werkt in zijn/haar vakgebied, niet als docent mag starten. “Ook hybride docenten die ook elders werken, nemen kennis, ervaring en zelfvertrouwen mee van de ene naar de andere baan”, weet Kees van der Velden, projectleider regionale aanpak in de regio Leiden. “Ze behouden hun professionele identiteit en beginnen niet vanaf nul.” In hoeverre moeten we flexibeler worden in opleidingseisen en achtergronden van potentiële docenten die graag willen? Seth Hielema: “Het ministerie staat open voor experimenteerruimte. Kom maar met een voorstel, we werken graag mee.”