Ziek is ziek, maar niet per se arbeidsongeschikt. Mensen verwarren verzuim vaak onterecht met ziekte. Werknemers kunnen bijvoorbeeld minder of helemaal niet inzetbaar zijn vanwege psychosociale klachten. De oorzaak daarvan kan zowel in de werk- als in privé-sfeer liggen. Denk aan een problematische echtscheiding.

Van Dale biedt uitkomst: ziek refereert aan gezondheid of aan de afwezigheid daarvan, terwijl verzuim ‘nalatigheid’ betekent. In deze context: na laten te werken. Een gangbare term als ‘ziekteverzuim’ betekent dus: niet komen werken vanwege ziekte. Een ‘geoorloofde’ vorm van afwezigheid, want wettelijk geregeld. Maar is verzuim wegens het ondergaan van een cosmetische chirurgische ingreep, bijvoorbeeld een neuscorrectie, ook ziekteverzuim? Menig leidinggevende denkt van niet. Veel genoemde reden: “Hij heeft er zelf voor gekozen, hij had er dus ook verlof voor kunnen plannen”. Ziekte overkomt je, een neuscorrectie plan je. Zo denkt een kantonrechter in Middelburg er ook over. Omdat er geen sprake is van een medische noodzaak, hoeft er geen loon doorbetaald te worden (rechtbank Middelburg, sector kanton, 8 juli 2012, LJN BX5083.)

Het gevaar van het denken in termen van legitimiteit van verzuim in medische zin is dat de focus verschuift van de werknemer die verzuimt naar de context die meer of minder objectief, helder, complex etc. is. Bedrijfsartsen, huisartsen en specialisten worden in stelling gebracht om aannemelijk te maken dat het verzuim (on)terecht is, (geen) ziekte. Zo dreigt verzuim gemedicaliseerd te worden en de aanpak ervan te verworden tot symptoombestrijding.

Wil verzuimbeleid effectief zijn dan ligt de focus op de werknemer. Meer specifiek; op de inzetbaarheid van die werknemer en de bereidheid van die werknemer zich in te zetten. Het gaat dus over de vaardigheden, capaciteiten (inzetbaarheid) en attitude (bereidheid zich in te zetten). Vaardigheden, capaciteiten en attitude laten zich direct in de vorm van (arbeids)gedrag waarnemen. Als er aanleiding toe is, gaat een leidinggevende met een werknemer over dit waargenomen (arbeids)gedrag in gesprek. Dat is het moment waarop verzuimbeleid effectief kan worden.