Betreft: De Staat van arbeidsveiligheid. De realiteit achter de cijfers over arbeidsongevallen en beroepsziekten.
Uitgevoerd door: Inspectie SZW
Datum rapport: 17 april 2018
“Vandaag de dag is er nog steeds sprake van tekortschietende arbeidsveiligheid. Werknemers werken vaak ongezond en onveilig. Voor hen die het treft zijn de consequenties groot. Bedrijven ondervinden schade en de samenleving als geheel krijgt de torenhoge rekening gepresenteerd. Het is ons gezamenlijk belang dat wie gezond naar het werk gaat ook weer gezond en veilig thuiskomt. Alle reden om arbeidsveiligheid hoog op de agenda te zetten bij werkgevers en werknemers”, zegt Marc Kuipers, inspecteur-generaal van de Inspectie SZW.
Jaarlijks overlijden er tussen 50 en 70 werknemers als gevolg van een ongeval op het werk. In 2017 stijgt het aantal ongevalsonderzoeken door de Inspectie SZW met 7 procent naar ruim 2.500. In 2016 overlijden meer dan 4.000 werknemers als gevolg van een beroepsziekte.
Beroepsziekte: de blinde vlek
Het gaat om veilig én gezond werken. Ruim 4.100 mensen overlijden in 2016 als gevolg van een beroepsziekte. Bijna 80 procent van die slachtoffers is dan al gepensioneerd. Veel beroepsziektes komen namelijk pas na lange tijd aan het licht. De Inspectie SZW doet een beroep op werkgevers én werknemers om arbeidsveiligheid hoog op de agenda te zetten en daarnaar te handelen.
De sectoren zorg, industrie, bouw, handel en zakelijke dienstverlening zijn verantwoordelijk voor twee derde van alle (nieuwe) beroepsziekten. De meeste beroepsziekten hebben betrekking op rug- en gewrichtsklachten en psychische aandoeningen. Bij beroepsziekten met dodelijke afloop gaat het vooral om kanker, hart- en vaatziekten en luchtwegaandoeningen. Vaak zijn deze het gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen als asbest, lasrook en kwartsstof.
Risico’s gevaarlijke stoffen
Een kleine 60.000 werknemers werken in bedrijven waar zij kunnen worden blootgesteld aan kankerverwekkende stoffen, zonder dat het bedrijf deze risico’s adequaat beheerst. Voor blootstelling aan asbest gaat het nog eens om 47.000 werknemers. Slechts 15 procent van alle bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen, beschikt over de verplichte registratie gevaarlijke stoffen. Daarnaast hebben vier van de vijf risicobedrijven geen verplichte beoordeling uitgevoerd voor blootstelling van werknemers en de grenswaarden van gevaarlijke stoffen.
Om werknemers te informeren over de stoffen waarmee zij werken, lanceert de Inspectie SZW, in samenwerking met de FNV, de Stoffencheck. Deze app geeft informatie over het werken met gevaarlijke stoffen: wat de risico’s zijn, of je er ziek van kunt worden en welke maatregelen nodig zijn om veilig te werken. Zo wordt een toelichting gegeven op de pictogrammen die vaak op verpakkingen staan. Ook wordt uitgelegd wat de grenswaarden van stoffen zijn en wat je zelf kunt doen om risico’s te voorkomen.
Meer meldingen en ongevalsonderzoeken; minder dodelijke slachtoffers
Het aantal arbeidsongevallen onder uitzendkrachten neemt nog steeds toe. Eén van de vijf geregistreerde slachtoffers is uitzendkracht. Ook jonge werknemers zijn vaker slachtoffer. Relatief de meeste arbeidsongevallen, ook die met dodelijke afloop, doen zich voor bij de leeftijdsgroep van 55 jaar en ouder.
Arbozorg en cultuur
Slecht 27 procent van de bedrijven heeft belangrijke risico’s geïnventariseerd. Dit zijn met name de grote bedrijven, waar 60 procent van de werknemers werkt. Vooral kleine bedrijven hebben vaak geen of een onvolledige risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Tegelijkertijd is het aantal ernstige ongevallen bij kleinere bedrijven verhoudingsgewijs veel hoger dan bij de middelgrote en grote bedrijven.
Wanneer bedrijven de verplichte RI&E adequaat vervullen, kan dat de eerste stap zijn naar een betere veiligheidscultuur.
