De Staat van het Onderwijs 2025

Betreft: (Deel)rapport over de trends en ontwikkelingen in het (voortgezet) onderwijs
Uitgave: Inspectie van het Onderwijs
Datum rapport: april 2025

De Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op de kwaliteit van het onderwijs. Dat doen ze onder meer met steekproefonderzoek, kwaliteitsonderzoeken naar risico’s, bestuursonderzoek en themaonderzoeken. Elk jaar verschijnt ‘De Staat van het Onderwijs’. Hierin laten ze zien wat goed gaat, maar ook wat beter kan én moet. “Kansen van jong tot oud worden op dit moment onvoldoende benut. Om het talent van leerlingen en studenten tot bloei te laten komen, is het van groot belang dat zij voldoende geletterd en gecijferd zijn en beschikken over sociale en maatschappelijke vaardigheden.” Dat is de belangrijkste boodschap van de Staat van het Onderwijs 2025 dat de Inspectie van het Onderwijs op 16 april 2025 publiceerde. De inspectie roept hierin op om samen met het onderwijsveld hier alle inspanningen op te richten.

Enkele conclusies voortgezet onderwijs uitgelicht:

80% van de onderzochte afdelingen voldoende
In het steekproefonderzoek van 2023-2024 beoordeelde de inspectie 80% van de onderzochte afdelingen als voldoende, 18% als onvoldoende en 2% als zeer zwak.

Kwaliteitszorg moet vaak beter
Naast de standaard resultaten (98%) waren ook de andere beslisstandaarden (zicht op ontwikkeling en begeleiding, pedagogisch-didactisch handelen en veiligheid) op de meeste afdelingen van voldoende of zelfs goede kwaliteit.

Veel herstelopdrachten, vaakst voor burgerschap
Inspecteurs merken dat op veel scholen het burgerschapsonderwijs niet doelgericht en samenhangend is en dat scholen het moeilijk vinden het burgerschapsonderwijs af te stemmen op de sociale context waarin leerlingen opgroeien.

Kwaliteit extra ondersteuning niet overal voldoende
Bij het steekproefonderzoek stelden ze vaak tekortkomingen vast bij het in beeld krijgen van de extra ondersteuningsbehoeften van leerlingen en de afstemming van het onderwijs hierop.

Kwetsbare groepen leerlingen lopen grote kans op laaggeletterdheid
In alle lagen van het reguliere vo dalen de leesvaardigheidsniveaus in de onderbouw. Maar vooral in vmbo-b en vmbo-k zijn deze te laag. Deze leerlingen lopen daarmee het grootste risico op laaggeletterdheid op latere leeftijd.

Rekenvaardigheid in onderbouw vo daalt verder
In de onderbouw nam de gemiddelde rekenvaardigheid in 2023-2024 af ten opzichte van het schooljaar daarvoor.

Groei aantal nieuwkomers leidt tot wachtlijsten
Veel internationale schakelklassen worstelen met een personeelstekort, een tekort aan huisvesting, en met de vele verhuisbewegingen van een deel van hun doelgroep.

Toenemende prestatiedruk
Het percentage leerlingen dat prestatiedruk ervoer door schoolwerk was in 2021 ruim 3 keer zo hoog als in 2001.

Aanbevelingen voor het funderend onderwijs:

• Besturen en scholen: voorkom onvoldoende en zeer zwakke kwaliteit door middel van een goed werkend stelsel van kwaliteitszorg op zowel school- als bestuursniveau.
• Besturen, scholen, uitgevers, curriculumontwikkelaars: houd het curriculum Nederlandse taal breed en rijk, waarin lezen samengaat met schrijven, spreken en luisteren.
• Leraren en schoolleiders: blijf inzetten op ontwikkeling van bevordering van burgerschap dat streeft naar realisering van concreet geformuleerde leerdoelen en samenhangend is opgezet.
• Leraren(teams): maak meer werk van differentiatie: ga voortdurend na of de leerlingen de leerstof hebben begrepen. Geef hulp aan leerlingen die het nog niet snappen of kunnen. Bied snelle leerlingen een aanvullende, uitdagende opdracht.
• Leraren: de winst ligt in de basis; interesse in hoe het echt met de leerling of student gaat. Zorg ook dat je bent toegerust om lastige gesprekken te voeren, zoals over pesten, discriminatie en polarisatie. Leidinggevenden hebben hier een faciliterende rol bij.

Download hieronder de Staat van het voortgezet onderwijs 2025 inclusief sectorbeelden.