Een stevige stem

Betreft: Advies Onderwijsraad: Overheid, leraren, schoolleiders en bestuurders moeten meer werk maken van zeggenschap van leraren.
Uitgave: Onderwijsraad
Datum: oktober 2024

Om hun werk goed te kunnen doen, hebben leraren zeggenschap nodig. Niet alleen over wat er in de klas en op school gebeurt, maar ook over het onderwijsbeleid op school, binnen het schoolbestuur en landelijk. Zeggenschap van leraren is essentieel voor draagvlak, uitvoerbaarheid en kwaliteit van beleid op alle niveaus, maar is lang niet altijd een gegeven. Wat kan er gedaan worden om stevige zeggenschap van leraren toch te realiseren, zowel binnen scholen en schoolbesturen als op landelijk niveau?

De Onderwijsraad adviseert de overheid te werken met een onderwijsbeleidsagenda, waarin voor elk beleidsdossier duidelijk staat waartoe, wanneer en in welke vorm leraren betrokken worden. En om niet te wachten op één beroepsorganisatie die namens alle leraren spreekt.

Advies
Meer zeggenschap van leraren op landelijk, bestuurs- en schoolniveau blijkt moeilijk te realiseren. Terwijl deze bijdraagt aan beter beleid, optimale beroepsuitoefening en een sterkere positie van de beroepsgroep. De raad ziet aanknopingspunten om toch tot sterkere zeggenschap van leraren te komen. De overheid heeft hierin werk te doen, maar ook leraren zelf, door actief zeggenschap uit te oefenen. Schoolleiders en bestuurders kunnen hen daarin beter faciliteren binnen en buiten de school.

• Betrokkenheid leraren is noodzakelijk voor goed en uitvoerbaar beleid
• Beroepsgroep leraren doet op stelselniveau onvoldoende mee in onderwijsbeleid
• Vicieuze cirkel: leraar en beleidswereld vinden elkaar niet
• Organisatiestructuur en cultuur op school faciliteren zeggenschap leraren onvoldoende

Aanbevelingen

Overheid: stuur bewust en bestendig om leraren in positie te brengen
Onderwijsbeleid moet ten dienste staan van de onderwijspraktijk. Goed beleid vergt dat leraren systematisch worden betrokken. Dat moet op een passende en heldere manier. Werk daarom met een onderwijsbeleidsagenda. De organisatie van de beroepsgroep is aan de leraren zelf, niet aan de overheid.

• Maak grondwettelijke verantwoordelijkheid waar
• Voer bestendig beleid met oog voor zeggenschap van leraren
• Laat organisatie van beroepsgroep aan leraren

Leraren: benut mogelijkheden voor zeggenschap op school, binnen bestuur en op landelijk niveau
Zeggenschap van leraren draagt bij aan goed onderwijs en versterkt de beroepsgroep. Dit vergt dat leraren hun professionele ruimte benutten en met schoolleiders en bestuurders zorgen voor een structuur en cultuur waarin hun zeggenschap vorm kan krijgen.

• Neem actief deel aan landelijk gesprek over onderwijs
• Werk samen aan stevige zeggenschap

Bestuurders en schoolleiders: stimuleer en faciliteer zeggenschap van leraren
Praat binnen het schoolbestuur en in de school met elkaar over zeggenschap en leg heldere afspraken vast in het professioneel statuut. Binnen het bestuur en de school moeten een structuur en cultuur bestaan waarin de zeggenschap van leraren wordt erkend en gestimuleerd. Schoolleiders en bestuurders moeten ook de professionele ontwikkeling van leraren faciliteren en ondersteunen.

• Ondersteun leraren bij hun zeggenschap op landelijk niveau
• Maak werk van zeggenschap van leraren binnen school en schoolbestuur

Lees het volledige advies van de Onderwijsraad >>