Betreft: Een eindrapport over het ontwikkelen van interventies gericht op leerlingen en leraren in het voortgezet onderwijs om de instroom naar leraren- en docentenopleidingen te vergroten.
In opdracht van: het ministerie van OCW.
Uitgevoerd door: Ideate
Datum: april 2023
Het ministerie van OCW zoekt naar manieren om de instroom in leraren- en onderwijsopleidingen te verhogen door interventies te ontwikkelen voor vo-docenten en leerlingen die helpen om leerlingen met een talent voor het lerarenvak te enthousiasmeren om voor het onderwijs te kiezen.
Door middel van twee gerichte campagnes - één op de leraar en één op de leerling - kan gebouwd worden aan algemene bewustwording dat het leraarschap een uitdagend, waardevol en divers beroep is met veel ontwikkelmogelijkheden, en dat je als leraar ook een grote rol speelt in de werving van toekomstige collega’s. In dit eindrapport presenteren zij hun aanpak, de inzichten en de impact daarvan op de te ontwikkelen campagnes en interventies.
Samenvatting en advies
1. Leerlingen van nu hechten veel waarde aan flexibele studie- en beroepskeuzes die ondernemerschap, vrijheid, ontwikkelperspectieven en een hoge mate van afwisseling bieden.
Er heerst onder leerlingen een incompleet beeld van wat leraarschap inhoudt - door jarenlange negatieve beeldvorming in de media en in de klas. Voor veel leerlingen voelt het beroep en de studie als een te nauwe keuze, met weinig ontwikkelpaden en een eentonig beroepsbeeld.
Met een influencer campagne, ontwikkeld met veelgevolgde docenten kan hier verandering in worden gebracht.
Leerlingen en jonge docenten hebben weinig grip op ontwikkelmogelijkheden die er zijn als je begint aan een baan als leraar. Het gevoel heerst dat je een leraar bent, of niet. De persoon die ze over deze ontwikkelpaden kan vertellen (de oudere docent op school) staat te ver van ze af. Juist de inzet van leraren in opleiding kan hierbij helpen. Het is van belang deze routes en voorlichting door leraren in opleiding, op middelbare scholen en bij lerarenopleidingen beter onder de aandacht te brengen.
Eenvoudige voorlichtingsmaterialen met eerlijke informatie en het delen van ‘best practices’ zijn hierbij helpend.
2. Leraren kunnen een grote rol spelen in het spotten en benoemen van talenten voor het onderwijs, maar zijn zich hier vaak niet van bewust.
Veel leraren zijn zich weinig bewust van het (eenzijdige) beeld dat ze naar leerlingen uitstralen over het leraarschap (lesgeven en nakijken) en hoe de sfeer in hun klaslokaal en op school sterk bepalend is voor of het leraarschap aantrekkelijk overkomt. ‘’De beste influencer is de leuke, goede docent.’’
Een campagne via vakbladen, platforms en congressen die veel door leraren worden geraadpleegd kan hier bewustwording op creëren. ''Zie jij je toekomstige collega al bij jou in de klas zitten?’’
Leraren leven vaak in de waan van de dag. Het is makkelijk om te vergeten dat ze talenten voor het onderwijs die leerlingen laten zien, actief kunnen benoemen. Te denken valt aan goed kunnen presenteren, autoriteit hebben en initiatief nemen in de groep of een zorgzame houding hebben richting andere klasgenoten. Op scholen waar veel leerlingen voor een onderwijsstudie kiezen, besteden docenten en andere medewerkers juist veel aandacht aan het benoemen en aanmoedigen van dit soort talent.
Gesprekstips voor hoe je op natuurlijke, niet sturende wijze dit soort talent aanmoedigt bij leerlingen kan hierbij helpen.
3. Het leraarschap is een ervaringsberoep en dus ook een ervaringskeuze. De school zelf kan een belangrijke context zijn voor leerlingen om te ontdekken of het leraarschap bij hen past.
Uit gesprekken met leerlingen en docenten blijkt - het leraarschap is een ervaringsberoep en dus ook een ervaringskeuze. Enthousiastelingen hebben ontdekt dat dit bij ze past door het uit te proberen. Door middel van bijles geven, huiswerkbegeleiding geven of meelopen op een plaatselijke basisschool bijvoorbeeld. Het is belangrijk te bouwen aan een uitprobeerinstrumentarium op scholen, zodat leerlingen hun eigen talent voor het onderwijs gaan zien en ontdekken.
In de regio’s en op vo-scholen is er al veel laagdrempelig uitprobeeraanbod. Juist door dit te ordenen onder een herkenbare paraplu, po-scholen, vo-scholen en lerarenopleidingen in de regio aan elkaar te matchen kunnen de uitprobeermogelijkheden worden versterkt.
Ook in het LOB-proces en de materialen die hier deel van zijn, ontbreekt het kopje onderwijs vaak in stageplatforms, keuzewijzers, posters of op voorlichtingsavonden. Het helpt om hier via relevante partners aandacht aan te besteden. Te denken valt aan het Expertisecentrum LOB, JetNet en soortgelijke stage/meeloopplatforms en de VO-raad.
Lees meer over de adviezen in de eindrapportage >>
