Naar een effectiever taakbeleid in het voortgezet onderwijs

Betreft: onderzoek om de kenmerken van effectief taakbeleid in het voortgezet onderwijs te inventariseren. 
Opdrachtgever: cao-partners in het voortgezet onderwijs
Uitgevoerd door: TNO onder begeleiding van Voion
Datum rapport: januari 2017

In opdracht van de cao-tafel VO publiceerde Voion in 2015 het TNO rapport ‘Werkdrukonderzoek in het VO’. In dat rapport is het beschikbare onderzoek naar werkdruk in het Voortgezet Onderwijs (VO) gebundeld. Daaruit blijkt dat veel en complexe oorzaken voor werkdruk in het VO aan te wijzen zijn. Taakbeleid blijkt ook een van de oorzaken van werkdruk en dat terwijl het geïntroduceerd is als een werkwijze om werkdruk te voorkomen. De eerste aanbeveling van TNO was het verbeteren van taakbeleid. Die aanbeveling is door de sociale partners overgenomen.

Een van de eerste stappen op weg naar een effectiever taakbeleid is de inventarisatie van ‘lessons learned’. Scholen hebben uiteenlopende ervaringen met de invoering en bijstelling van taakbeleid opgedaan. Wat valt daarvan te leren? Wat zijn succes- en faalfactoren? Zowel goed geslaagd als ronduit mislukt taakbeleid levert belangrijke ervaringen. TNO heeft daarom in opdracht van de sociale partners een analyse gemaakt van taakbeleid(sdocumenten) van 22 scholen en scholengemeenschappen en nam 30 interviews af met schoolmanagement, HR en docenten/mr-leden.

Succesfactoren
Uit deze analyse zijn enkele succesfactoren van effectief taakbeleid geïdentificeerd:

• Houd niet alleen rekening met de kwantiteit van de onderwijstaken maar ook met de kwaliteit.
• Maak een korte takenlijst en leg de verdeling van taken laag in de organisatie.
• Vertrouwen is een belangrijke voorwaarde voor het succesvol delegeren van de uitvoering van taakbeleid door de teams en docenten.
• Zorg dat de teamleider/het middenmanagement voldoende is toegerust om verantwoordelijkheden laag in de organisatie goed op te laten pakken.
• Organiseer participatie, van waaruit autonomie en vertrouwen kan worden gecreëerd.
• Zorg dat er voldoende inspraak is van de medewerker (docent/OOP): maak je als management bekend met wat men als belastend ervaart alsook met wat mensen drijft.
• Houd rekening met ambities en sterke kanten van medewerkers.

Aanbevelingen
Voor het geval het vertrouwen er (nog) niet is en er geen draagvlak is voor het loslaten van het bekende, formuleert TNO een aantal aanbevelingen.

Om als sector scholen te ondersteunen met vormgeven van het taakbeleid kan worden nagedacht over een (digitaal) instrument dat aan de volgende eisen tegemoet komt:

• Ondersteunt de discussie tussen management en leraren.
• Deze discussie wordt gevoerd over alle niet-lesgevende taken; en
• Hierbij is aandacht voor de kwaliteitsaspecten van de taken.
• Prioriteert de taken nu en in de toekomst.
• Inventariseert de mate waarin de taken als belastend worden ervaren.
• Inventariseert de mate waarin men taken goed kan uitvoeren, of
• nog niet goed kan uitvoeren, maar de leraar er wel op wordt uitgedaagd.
• Hierbij de antwoorden van de docenten gedeeltelijk kan worden geanonimiseerd indien er op school niet voldoende vertrouwen is tussen management en docenten.

Vervolg
Dit jaar wordt de volgende stap gezet: met scholen werken aan een handreiking en een digitaal instrument dat het ontwikkelen en de invoering van een effectief taakbeleid faciliteert. Naar verwachting zullen eind 2018 een of meerdere pilots met de handreiking en het instrument starten.

Meer informatie

• het rapport 'Werkdrukonderzoek in het VO’ 
• bekijk meer onderzoeken, interventies en praktijkverhalen op het gebied van werkdruk en werkplezier
• bekijk de werkstressnorm in de Arbocatalogus-VO