Betreft: Dit rapport beschrijft de pilot voor een meting van personeelstekorten in het voorgezet onderwijs (vo).
Uitgevoerd door: Centerdata
In opdracht van: ministerie van OCW
Datum: februari 2023
In het najaar van 2022 is er door onderzoeksbureau Centerdata een methodiek ontwikkeld waarmee ook de actuele personeelstekorten in het vo kunnen worden gemeten. Deze methodiek is getest in de steden Amsterdam, Den Haag en Rotterdam.
Dit rapport beschrijft de meting van die pilot personeelstekorten in het voorgezet onderwijs (vo). Het doel van de pilot is tweeledig. Enerzijds is inzicht in de actuele tekorten aan leraren en schoolleiding in deze gemeenten gewenst. Anderzijds is het belangrijk de gehanteerde methode te evalueren en lessen te trekken uit de pilot mocht de meting herhaald worden. Het uitgangspunt van het onderzoek was om een methodiek te ontwikkelen die ook landelijk zou kunnen worden ingezet.
De methode van bevraging van de vo-vestigingen is grotendeels gebaseerd op de methode zoals die voor het primair onderwijs (po) binnen de G5 gehanteerd wordt. Voor de meting in het vo is de bevraging uitgesplitst naar onderwijstype, vak en graadsector. In de methode worden schoolbesturen uitgenodigd, die op hun beurt de eigen vestigingen dienen uit te nodigen. De respons was voor een onderzoek met vrijwillige deelname bijzonder hoog: ongeveer 70%.
Resultaten uit het onderzoek
Uit het onderzoek in de drie grote gemeenten blijkt dat het lerarentekort in Amsterdam en Rotterdam 7% van de werkgelegenheid bedraagt. In Den Haag is het met 5,5% iets lager. De tekorten aan leraren bestaan voor 30-40% uit openstaande vacatures en voor 60-70% uit verborgen tekorten. Bij de laatstgenoemde tekorten gaat het om situaties die op een ongewenste manier zijn opgelost, bijvoorbeeld met de inzet van een onbevoegde.
De tekorten zijn het hoogst bij onderwijstype vmbo-bk en het laagst bij het praktijkonderwijs. Ze zijn geconcentreerd rond een beperkte groep van vakken. De grootste tekorten werden gemeten bij de vakken techniek (20,5%), NASK (10,8%), informatica (10,3%), Duits (10,2%), economie (10,2%), Nederlands (9,9%), natuurkunde (9,7%), wiskunde (8,5%) en de beroepsgerichte vakken in het vmbo (7,4%).
Over het algemeen zijn de tekorten bij tweedegraads vakken hoger dan bij eerstegraads vakken. Daarnaast zijn de tekorten aan schoolleiding iets lager dan de lerarentekorten.
Verder is er geconstateerd dat het bevragen van vestigingen in plaats van scholen diverse problemen met zich meebrengt. De contactgegevens van vestigingen zijn vervuild en het is soms niet duidelijk of een vestiging tot de populatie behoort. 10% van de vestigingen zijn gedeactiveerd, omdat deze bijvoorbeeld niet meer bestonden. Daarnaast wordt geadviseerd om internationale scholen niet meer uit te nodigen voor een tekortmeting. Sommige vestigingen geven aan dat ze de vragenlijst lang en complex vinden. Het is dan ook aan te bevelen de gewenste informatie nog eens nader te bezien voor een eventuele volgende meting.
Wilt u alle onderzoeksresultaten inzien? Download dan het volledige rapport op de website van Aanpak lerarentekort >>
Bekijk meer arbeidsmarktcijfers van: