Sociale veiligheid in en rond scholen

Betreft: Tweejaarlijks onderzoek naar de sociale veiligheid in en rond scholen 
In opdracht van: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap  
Uitgevoerd door: Praktikon  
Datum: december 2018

Veiligheid op en rond school wordt sinds 2006 actief door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) gemonitord. Het ITS, onderdeel van de Radboud Universiteit Nijmegen, heeft in 2006 de basis gelegd voor het onderzoeksmodel van de landelijke monitor. Met het opheffen van het ITS in 2016 is de rapportage van de monitor voor dat jaar overgenomen door Praktikon. In 2018 is de Veiligheidsmonitor uitgevoerd door Praktikon, in samenwerking met KBA Nijmegen en het Nederlands Jeugdinstituut (NJi). In 2006 en 2008 is de monitor alleen in het voortgezet onderwijs afgenomen, in 2010, 2012, 2014, 2016 en 2018 ook in het primair onderwijs. De monitor levert niet alleen een landelijk beeld, maar ook scholen krijgen een rapportage op locatieniveau waarmee ze het eigen veiligheidsbeleid kunnen toetsen en het veiligheidsklimaat kunnen monitoren.

Beknopte resultaten V(S)O
In het voortgezet onderwijs voelt het grootste deel van zowel de leerlingen als de personeelsleden zich veilig op school. Het percentage leerlingen dat zich veilig voelt op school is vanaf 2006 tot 2018 stabiel tussen de 93% en 97%.

Resultaten voortgezet onderwijs
Leidinggevenden
Steeds meer leidinggevenden geven aan dat er op hun school een expliciet veiligheidsbeleid en incidentenregistratie aanwezig zijn (69%), in 2010 was dit nog 55%. Het aantal schoollocaties waar zich een incident voordoet is voor sommige (typen) incidenten gestegen, voor andere juist gedaald.

personeelsleden
Van de personeelsleden voelt 90% zich veilig op school. Dit beeld is stabiel vanaf 2014, in de jaren daarvoor was het nog iets hoger. Geweld tegen personeelsleden neemt voor een aantal types geweld licht af, voor de overige types blijft het stabiel. Van de personeelsleden geeft 2% aan slachtoffer te zijn geweest van pesten.

Leerlingen

• Een grote meerderheid van de leerlingen voelt zich veilig op school. Op andere locaties is het veiligheidsgevoel ook hoog: ruim 96% bij de fietsenstalling, op de parkeerplaats 97%-96% en in de omgeving van de school ook 95%-93%.
• Leerlingen (zowel oorspronkelijke als nieuwe vragenlijst) zijn van alle geweldsvormen het vaakst slachtoffer van verbaal geweld, over de gehele periode vanaf 2006 heeft ongeveer een derde (30%) van de leerlingen hiermee te maken gehad als slachtoffer.
• Een meerderheid van de leerlingen (80%) die de oorspronkelijke vragenlijst hebben ingevuld, geeft aan dat er op school gedragsregels zijn. De meeste leerlingen noemen verschillende bronnen waar de gedragsregels geraadpleegd kunnen worden.

Pesten
In tegenstelling tot de leerlingen geven personeelsleden aan nauwelijks slachtoffer te zijn van pesten. Wel is het zo dat er een dalende trend is te zien onder het pesten bij leerlingen. Vier jaar geleden ging het om 11% van de leerlingen, dat is nu 5%.

Sociale veiligheid LHBT
In vergelijking met 2016 is er in 2018 een lichte verbetering in de sociale acceptatie van LHBT-leerlingen en -leraren. Toch blijkt uit de monitor dat lesbische meisjes zich over het algemeen minder veilig op school voelen en vaker gepest worden dan niet-lesbische meisjes. Ook blijkt dat jongens minder tolerant tegenover LHBT zijn meisjes.

Download hieronder het volledige onderzoeksrapport en de kamerbrief.