Tweede meting convenant aanpak personeelstekorten en werkdruk vo: stand van zaken besteding van middelen eind 2021

Betreft: tweede meting naar de besteding van de convenantsmiddelen 'Aanpak lerarentekorten en werkdrukverlichting'
Uitgave: Voion
In opdracht van: cao-tafel VO
Datum: januari 2022

In het convenant ‘Aanpak lerarentekorten en werkdrukverlichting’ zijn tijdelijke middelen beschikbaar gesteld aan scholen ten behoeve van maatregelen tegen tekorten en werkdruk in het vo. Voion heeft in opdracht van de cao-tafel VO onderzoek gedaan naar de feitelijke besteding van middelen door ruim 60 jaarverslagen van besturen en data van OCW/DUO te analyseren. Daarnaast is onderzoek gedaan naar de ervaringen van besturen, schoolleiders en leraren binnen en buiten de MR.

Vooral maatregelen werkdrukverlichting, ontwikkeltijd en innovatie
Gebaseerd op de OCW/DUO-data over 2020 zijn volgens besturen de middelen uit het convenant vooral besteed aan maatregelen voor werkdrukverlichting (81%), ontwikkeltijd (54%), onderwijsinnovatie (54%) en begeleiding van zij-instromers of startende leraren (47%). Deze bevindingen sluiten nauw aan op de resultaten uit een eerdere meting, waaruit bleek dat volgens schoolleiders maatregelen vooral beoogden de werkdruk te verlichten en ontwikkeltijd en innovatie behoorden tot de vaakst genoemde maatregelen.

Diverse werkwijzen bij ontwikkelen en organiseren van maatregelen
Dit onderzoek heeft een verdiepend inzicht gegeven in de methoden en benaderingen van scholen en besturen bij het organiseren van maatregelen samen met het personeel. Het idee van onderaf organiseren wordt net als in de eerste meting omarmd door de praktijk. Het heeft geleid tot diverse creatieve op maat ontwikkelde maatregelen, waarvan de effectiviteit echter vaak nog moet blijken. Evalueren en monitoren van de effecten is daarom belangrijk. De intentie en meerwaarde van evalueren wordt gezien, maar dit lijkt op basis van de interviews over het algemeen nog vrijblijvend en over de uitvoering bestaat onduidelijkheid.

Aanbevelingen
De bevindingen leiden tot de volgende aanbevelingen voor toekomstige regelingen:

• Handhaaf de voorwaarde om de maatregelen van onderaf met betrokkenheid van het onderwijzend personeel te organiseren.
• Besteed meer aandacht aan de evaluatie van maatregelen in toekomstige regelingen en stel dat zo nodig verplicht.
• Geef aandacht aan het kennisdelen over (langdurige) effectieve maatregelen.
• Waarborg dat middelen besteed worden aan doelen waar deze voor bedoeld zijn en zorg ervoor dat deze middelen herkenbaar aan activiteiten geoormerkt worden.
• Leg meer nadruk op het belang van een goede informatievoorziening over regelingen bij docenten binnen de scholen.
• Denk na over het moment waarop gelden beschikbaar komen. Eind van het jaar zijn bijvoorbeeld al veel plannen voor het komende jaar gemaakt.
• Geef scholen voldoende ruimte en tijd om plannen te maken en voor de komende periode te realiseren.

In aansluiting op het laatste punt is bovenal behoefte aan meer ruimte om structurele gelden over een langere termijn in te zetten. Nu is het beschikbare bedrag te laag en verdwijnen de middelen in 2022. Ophoging en voortzetting van de middelen moet leiden tot doordachte, effectieve en structurele maatregelen tegen werkdruk en personeelstekorten in het vo, waarvan in dit onderzoek een aantal ideeën zijn aangedragen. Tegelijk heeft het onderzoek laten zien dat er scholen zijn, die met de incidentele middelen tot waardevolle structurele maatregelen zijn gekomen door deze uit andere gelden te bekostigen. De incidentele middelen uit het convenant hebben zo vruchtbare experimenten mogelijk gemaakt. De hierboven genoemde punten blijven echter van belang, ongeacht of het om incidentele of structurele middelen gaat.

Convenant ‘Aanpak lerarentekorten en werkdrukverlichting’
In het convenant ‘Aanpak lerarentekorten en werkdrukverlichting’ zijn tijdelijke middelen beschikbaar gesteld aan scholen ten behoeve van maatregelen tegen tekorten en werkdruk. Eind 2019 is in dat kader voor het vo € 150 mln. uitgekeerd ten behoeve van besteding in 2020 en 2021. Begin 2021 is een eerste meting gedaan naar hoe het proces om de middelen te besteden is verlopen en waaraan de middelen uit het convenant besteed worden. De tweede meting heeft plaatsgevonden in het laatste kwartaal van 2021, waarna ook de bestedingstermijn voor de middelen uit het convenant verloopt.