Betreft: onderzoek naar het collectief handelingsvermogen in docententeams in het hbo
Uitgevoerd door: Hogeschool van Amsterdam, Daniel van Middelkoop, Mathieu Portielje en Peter Horsselenberg
Datum publicatie: april 2018
Het handelen van docententeams heeft grote invloed op de kwaliteit van het onderwijs en het succes van studenten. Toch wordt in het hoger beroepsonderwijs relatief weinig aandacht besteed aan de vraag of en onder welke omstandigheden teams van docenten goed functioneren. In het tijdschrift voor HRM publiceerden de HvA-onderzoekers van het lectoraat Gedifferentieerd HRM een artikel waarin aan de hand van twee praktijkcases uit een longitudinaal actie-onderzoek de totstandkoming van het handelingsvermogen van teams worden verkend. Ze richten zich daarbij op de invloed van de kenmerken van het team zelf en van de organisatiestructuur. En sluiten af met de vraag hoe het vermogen tot handelen van docententeams versterkt kan worden en wat de rol van HRM daarin is.
Conclusies
In docententeams in het hbo wordt nauwelijks gesproken over studiesucces en onderwijskwaliteit. Dit kan en moet anders, zo stellen de onderzoekers. In het artikel van Frans van Heest (Scienceguide): Docententeams in het hbo voeren nauwelijks een professionele dialoog? worden onderstaande aspecten nader beschreven.
Aanbevelingen
De onderzoekers denken dat voor HRM een belangrijke rol is weggelegd bij het vergroten van het handelingsvermogen van teams. Alhoewel andere partijen binnen de organisatie hierin leidend zijn, kan HRM ondersteunen bij het bieden van professionele ruimte aan teams, al is het maar door haar mogelijke signaalfunctie wanneer de ervaren professionele ruimte in een team laag is. Professionele ruimte is een belangrijke voorwaarde voor het vergroten van het handelingsvermogen van teams, maar niet genoeg om ‘automatisch’ het handelingsvermogen toe te laten nemen. HRM zou daarom met name ook het handelingsvermogen van teams kunnen versterken door proactief de professionele dialoog binnen teams en onderwijsverbetering door teams te faciliteren. Daarmee komt de nadruk te liggen op de rol van HRM’ers als ‘change agent’ en ‘employee champion’.
Wat vraagt dit van de HRM’er? Allereerst vraagt het om durf om te kiezen voor een lange termijnaanpak in organisaties waarin vaak op korte termijn om resultaten wordt gevraagd. Het versterken van het handelingsvermogen van teams heeft tijd nodig: het veranderen van teamcultuur, laat staan het aanpassen van de structuur en cultuur van een organisatie, is een langzaam en moeilijk proces. Daarnaast is een onderzoekende houding van de HRM’er cruciaal, omdat ondersteuning van teams maatwerk is. Het onderzoeken van de eigenschappen en de ontwikkelingsfase van het docententeam is het startpunt voor ondersteuning. Op basis daarvan kan de HRM’er, samen met het team en in afstemming met het opleidingsmanagement, tot gerichte interventies komen en daarmee zowel het team als het onderwijs versterken. De HRM’er heeft idealiter een rol in het faciliteren en stimuleren van de professionele dialoog binnen het team.
HRM kan zo de bevorderende structuur helpen bieden waardoor het handelingsvermogen van professionals binnen docententeams versterkt kan worden. ‘Working apart together’ volstaat niet in professionele onderwijsorganisaties. Om het handelingsvermogen van teams daadwerkelijk te versterken moeten HRM, lijnmanagement en docenten samen optrekken en de professionele dialoog opzoeken.
