Betreft: Onderzoek naar het ziekteverzuim van het onderwijzend personeel tijdens de COVID-19 pandemie in 2020
Uitgevoerd door: Voion
Datum rapport: december 2021
Het ziekteverzuimpercentage van het onderwijzend personeel daalde in 2020 ten opzichte van 2019 met 0,2 procentpunt naar 5,4%. Het is opmerkelijk dat het ziekteverzuimpercentage vooral in de maanden van de schoolsluiting tijdens de coronapandemie daalde. Is deze daling in de maandelijkse ziekteverzuimcijfers toe te schrijven aan de invloed van de coronamaatregelen? Een survey die Voion uitvoerde, laat zien dat er geen onderzoeken beschikbaar zijn die deze aanname wetenschappelijk onderbouwen noch ondergraven.
In 2020 is het ziekteverzuimpercentage van het onderwijsondersteunend personeel (OOP) – net als de landelijke trend – gestegen, terwijl dat van het onderwijzend personeel (OP) daalde. Deze daling viel samen met de schoolsluiting tijdens de coronapandemie.
De vrees was dat de omschakeling op afstandsonderwijs, hybride lesgeven en de zorgen om leerlingen een toename van de werkdruk en een daarmee gepaard gaande stijging van het ziekteverzuim ten gevolge zou hebben. Het tegenovergestelde gebeurde. Om die reden voerde Voion een verkennend literatuuronderzoek uit naar mogelijke verklaringen van de daling van het ziekteverzuim onder het OP tijdens het thuiswerken.
Het onderzoek
Voion heeft de Nederlandse verzuimontwikkeling vanaf 2019, per kwartaal, vergeleken met de verzuimontwikkeling in de onderwijssector en vergeleken met de ontwikkeling van het ziekteverzuim in het voortgezet onderwijs. Vervolgens is geschetst welke factoren volgens de gangbare theorieën bijdragen aan het individueel verzuimgedrag. Tot slot is een survey van het beschikbare onderzoek uitgevoerd naar de impact van COVID-19 op de arbeidsbelasting van docenten in het voortgezet onderwijs.
Geen wetenschappelijke verklaring
Het is verleidelijk om de scherpe daling van het ziekteverzuim in de periode maart – augustus 2020 toe te schrijven aan de positieve (compenserende) effecten van het thuiswerken: geen reistijd, met veel positieve energie het onderwijs voor leerlingen op afstand ontwikkelen, meer regelmogelijkheden (ook om je niet ziek te hoeven melden), verhoogde maatschappelijke waardering voor het beroep, minder ad hoc hectiek uit de organisatie etc.. De conclusie is echter dat er geen onderzoeken beschikbaar zijn die een daling van het ziekteverzuim in 2020 onder het OP wetenschappelijk verklaren.
