GP Kees Winkelman 7527 LR 1600

Veiligheidsgedrag bevorderen

Inleiding

Wat mensen ook doen, ongelukjes zijn niet uit te sluiten. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de ongelukjes thuis in het huishouden of bij het klussen. Werkgevers proberen technische en organisatorische maatregelen zo in te richten dat de kans op arbeidsongevallen zo klein mogelijk is. Ze richten de werkplekken zo veilig en gezond mogelijk in, zorgen voor veilige machines en gereedschappen, geven voorlichting en instructies over hoe veilig en gezond te werken en zien daarop toe. Vervolgens is het aan de werknemers om zich veilig te gedragen. 

Veiligheidsbewustzijn en veiligheidsgedrag 
De voorlichting over de risico’s en de maatregelen die de schoolleiding treft (denk ook aan instructies, protocollen en procedures) zijn gericht op het vergroten van het veiligheidsbewustzijn. Veiligheidsbewustzijn is niet voldoende om ervoor te zorgen dan men zich daadwerkelijk veilig gedraagt. Daarvoor is onder meer draagvlak voor de veiligheidsmaatregelen bij de werknemers nodig en een organisatieklimaat waarin het vanzelfsprekend is om op een veilige en gezonde manier te werken. Voor het bevorderen van die veiligheidscultuur is de schoolleiding onmisbaar. De schoolleiding kan meer doen dan voorleven en aanspreken, zij kunnen het draagvlak vergroten door open te staan voor verbetersuggesties van de werknemers zelf, de preventiemedewerker en medezeggenschap. 

Veiligheid tijdens de les
Feitelijk doen docenten dat tijdens CKV, de technieklessen en bij beroepsgerichte vakken min of meer hetzelfde. Zij wijzen leerlingen op de gevaren die het werken met gereedschappen, hanteren van materialen of stoffen met zich meebrengen en onderwijzen / instrueren hen in hoe veilig te werk te gaan (zoals te lezen is in dit schoolvoorbeeld in de Arbocatalogus-VO). Als onderdeel van het leren door leerlingen zien docenten toe op het juist uitvoeren van hun instructies. In principe is dat niet anders dan het toezicht dat de Arbowet aan werkgevers opdraagt.
Leerlingen zijn vanwege hun onvolwassenheid en gebrek aan ervaring kwetsbaarder. Daarom moet op leerlingen directer en vaker toezicht gehouden worden om er zeker van te zijn dat zij de instructies opvolgen. Van vakbekwame werknemers wordt verwacht dat zij veilig werken, zij zijn daartoe ook verplicht.
Nota bene vakbekwame volwassen zijn niet immuun voor ongevallen. Afgeleid worden en concentratieverlies zijn belangrijke oorzaken van ongevallen waarbij werknemers zijn betrokken (zie: https://www.lerenvoorveiligheid.nl/onderwijs). 

Instrumenten

  • Veilige praktijklokalen

    Deze websites bieden informatie en tools, zoals veiligheidsinstructiekaarten en checklists, gemaakt door platforms en vakverenigingen in het voortgezet onderwijs en hun docenten met ondersteuning van Voion.

Inspiratie

Onderzoeken

  • Onderzoek seksueel grensoverschrijdend gedrag

    Onderzoek naar ideeën en meningen van 2.700 Nederlanders rond de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Uitgave: I&O Research. Opdrachtgever: ministerie van OCW, maart 2023.