In de CAO VO 2018-2019 is afgesproken dat voor leraren 50 uur op jaarbasis wordt vrijgespeeld, zodat er ruimte ontstaat voor ontwikkeltijd. In de praktijk betekent dit vaak dat docenten een uur per week minder lesgeven. Het Lyceum Schöndeln heeft die lessenreductie voor de wiskunde A-lessen van havo 4 al op een bijzondere manier vormgegeven.
In het schooljaar 2017-2018 kregen leerlingen van havo 4 op het Lyceum Schöndeln in Roermond een uur in de week wiskunde A-les in een ‘collegezaal’. Deze bijzondere lesvorm is op eigen initiatief van de sectie wiskunde ontstaan en zorgt voor een eigentijdse invulling van de lessen terwijl het twee uur lestijd in de week bespaart. Paul Jennissen, docent wiskunde: “Aan het eind van het schooljaar 2016-2017 bleek dat uiteindelijk 66 leerlingen van havo 4 voor wiskunde A hadden gekozen. Er zouden dus twee grote groepen van 33 leerlingen ontstaan, terwijl de omslag om een nieuwe groep te vormen zich bij 32 leerlingen bevindt. Nu is 4 havo niet het gemakkelijkste jaar met een druk programma en een redelijke diversiteit aan leerlingen. Het zou ons als docent veel energie kosten om de lesstof begrijpelijk te maken voor zo’n grote groepen en bovendien heeft ons schoolgebouw geen geschikte leslokalen voor een groep van 33 leerlingen.”
Samenbrengen en splitsen
Omdat de formatie voor het nieuwe schooljaar was afgerond was het helaas niet meer mogelijk om drie groepen van 22 leerlingen te vormen in plaats van twee grote groepen. “Maar we zijn niet bang om nieuwe dingen uit te proberen en hebben de manier van lesgeven omgegooid. In plaats van drie kleinere groepen te vormen, hebben we besloten om de aula te gebruiken als een collegezaal waarin alle 66 leerlingen een uur in de week leskrijgen van twee docenten. Voor de andere twee lesuren in de week worden de 66 leerlingen opgesplitst in drie kleinere groepen zodat we de leerlingen meer individuele aandacht kunnen geven. Normaal zouden drie groepen 9 uur les krijgen in de week, dat is door het gebruik van de collegezaal gereduceerd tot 7 uur. Hierdoor hebben we kostbare uren vrijgemaakt die komend jaar ingezet worden voor onderwijsontwikkeling. Door de kleine groepen kunnen we toch goed differentiëren.”
Dynamischer maken
Het Lyceum Schöndeln heeft het vak wiskunde A nu een jaar op deze manier ingevuld en het beviel goed, zowel bij de leerlingen als bij de docenten. Jennissen: “Het vergt veel voorbereidingswerk voordat dit van de grond komt. Je moet de aula geschikt maken als collegezaal en je moet de lesstof anders brengen. Wij hebben bijvoorbeeld powerpoint-presentaties gemaakt die we op beamerschermen projecteren. Dat heeft ons heel wat uurtjes gekost. Wiskunde is echter een vak dat niet zo geschikt is voor alleen maar powerpoint-presentaties. Je mist toch een schrijfbord waarop je de vragen van leerlingen goed kunt uitleggen. Verder vonden we dat de college-les vrij statisch werd. Drie kwartier theorie is erg lang, na een half uur wil een leerling graag aan de slag met de stof. Om het college wat dynamischer te maken, hebben we per college-les een testopdracht ontworpen waarmee de leerlingen kunnen checken of ze de lesstof goed hebben begrepen. Dankzij deze testopdrachten krijgen wij als docent ook inzicht in het verloop van de lessen en kunnen daar weer op anticiperen.”
Multifunctioneel
Het extra werk dat Paul Jennissen en zijn collega’s nu verrichten voor de nieuwe lesvorm, schept een precedent voor de toekomst. “Binnenkort wordt onze school verbouwd en het is heel goed mogelijk dat er een multifunctionele collegezaal wordt gecreëerd die past bij de huidige tijd. Je kunt er ook ouderavonden en voorstellingen organiseren en wellicht worden er zelfs meer vakken in een collegevorm gegoten. Dat zijn onderwerpen die we in onze ontwikkeltijd zullen bespreken: hoe kun je leerlingen zo goed mogelijk bedienen en op welke manier maak je die plannen concreet? De collegezaal voor wiskunde A loopt daarin eigenlijk al voorop.”