Het vinden van docenten in technische vakken voor het beroepsonderwijs wordt steeds lastiger in de regio Rijnmond. Dit willen de deelnemers van TechForce Rijnmond aanpakken met het project ‘Docenten werven in het technisch domein’.
TechForce Rijnmond is een samenwerkingsverband van zo’n 30 vmbo- en mbo-instellingen en de lerarenopleiding van Hogeschool Rotterdam. Deze onderwijsinstellingen werken samen met het bedrijfsleven en overheden in de regio. Ze zorgen ervoor dat meer jongeren geïnteresseerd raken voor en bewegen naar de technische arbeidsmarkt. En om deze jongeren op te leiden zijn goede technische of exacte docenten nodig. Ton Roelofs, directeur kwaliteit en professionalisering scholenstichting CVO Rotterdam en als bestuurder betrokken bij het project: “Net als in de hele technische arbeidsmarkt lopen ook de tekorten in het technisch beroepsonderwijs (vmbo) op. Het vinden van bevoegde docenten in de technische vakken wordt steeds lastiger. Met dit project hopen we nieuwe doelgroepen warm te maken voor een baan voor de klas en het halen van een tweedegraads bevoegdheid.” De uitvoering van het project ‘Docenten werven in het technisch domein’ ligt grotendeels in handen van de lerarenopleiding Technisch Beroepsonderwijs (IvL-TBO) van de Hogeschool Rotterdam.
Netwerken en werven
Het doel van het project is om de interesse voor het docentschap op te wekken. Dat gebeurt met gerichte (voorlichtings)acties én door nieuwe doelgroepen aan te boren. Projectleider Gabri Klarenbeek van de lerarenopleiding vertelt: “Het is eigenlijk voor het eerst dat we actief studenten werven voor dit soort trajecten. We hebben dus wel even moeten zoeken naar een goede aanpak. We zijn begonnen met een flyer voor de technische vmbo-scholen uit de regio en een info-avond. Dit leverde helaas niets op. Dus zijn we op zoek gegaan naar een andere aanpak. We hebben eerst een ‘rondje door de stad’ gemaakt. We zijn in gesprek gegaan met belangrijke partijen in dezen, in Rotterdam. Denk aan de besturen en directies van de betrokken (hoge)scholen en ROC Mondriaan, locatie Tinwerf (Den Haag), maar ook de projectleider van het Nationaal Project op Zuid, de regiomanager van OTIB en de projectleider van het Rotterdams Techniek- en Technologiepact. Als resultaat kwam hieruit dat we zijn begonnen met een PDD-traject (pedagogisch didactisch diploma) dat naadloos past in het nieuwe curriculum dat we tegelijkertijd aan het ontwikkelen zijn. Het PDD is een studietraject speciaal voor werknemers in het bedrijfsleven die opgeleid worden tot hybride gastdocenten. Vmbo’s zijn erg blij met de aanwas. Daarnaast zijn we in contact gekomen met regisseur Hans Lein. Samen met hem en onze zittende studenten hebben we een serie wervingsfilmpjes gemaakt, speciaal om de vierdejaars studenten van de technische mbo-opleidingen uit de regio te bereiken en te werven. Deze filmpjes zijn opgenomen bij Mondriaan, locatie Tinwerf in Den Haag. Ook zetten we onze huidige studenten in als ambassadeurs op de scholen waar ze stage lopen en de bedrijven waar ze werken. En netwerken blijft een uitstekende manier om de opleidingen onder de aandacht te brengen.”
Onderwijs en praktijk verbinden
Jack Christoffels, directeur bij ABC-Techniek in Waddinxveen, is zo’n installateur die in oktober 2018 aan de instructeursopleiding is begonnen. Zijn motivatie? “Ik wil de afstand tussen onderwijs en bedrijfsleven verkleinen. Ik merkte in de praktijk dat de kennis van de leerlingen van technische opleidingen niet per definitie aansluit op de behoeften van mijn bedrijf. Andersom sluit de bedrijfspraktijk lang niet altijd aan op het onderwijsprogramma. Dit maakt het lastig om leerlingen stageplekken aan te bieden die school en bedrijf verbinden. Door voor de klas te staan, heb ik als vakman direct contact met de belevingswereld van de leerlingen en de docenten. En zij met die van mij. Zo geef ik de leerlingen aansprekende voorbeelden van goede en slechte techniekervaringen. Soms neem ik ze mee naar de werkplaats van mijn bedrijf. Want dan begint hun toekomst in de techniek vaak pas echt voor hen te leven! Ook ik leer hiervan, neem kennis mee terug naar mijn bedrijf. En dankzij het directe contact is ook mijn waardering voor docenten toegenomen: een klas met twintig verschillende niveaus naar een goede baan zien te leiden, is namelijk echt een uitdaging!”
Maatwerk dankzij nieuw curriculum
Gabri is enthousiast over het succesvolle instructeurstraject, maar hoopt op meer: “Het zou helemaal mooi zijn als een aantal instructeurs straks door wil stromen naar de tweedegraads opleiding. Het uiteindelijke doel van ons project is toch om meer bevoegde techniekdocenten voor de klas te krijgen.” Mede daarom werkt de Hogeschool ook aan een nieuw curriculum. Gabri: “Aan de ene kant gaan we de opleiding beter laten aansluiten bij de nieuwe techniekprofielen in het vmbo en mbo. Daarnaast willen we meer maatwerk en differentiatie bieden. Daarom kiezen we voor een modulaire aanpak, elke module duurt een half jaar. De instructeursopleiding is 1 module, de opleiding tot associate degree (onderwijsondersteuner) bestaat uit 4 modules en de volledige bachelor tweedegraadsopleiding telt 8 modules. Een losse modules is vaak weer ideaal als bij- of nascholing. Op basis van een uitgebreide intake bekijken we welke modules kandidaten vanwege hun verworven competenties of diploma’s nog nodig hebben. Een ervaren installateur die de instructeursopleiding heeft gevolgd, hoeft dus zeker niet meer alle modules te volgen om zijn bevoegdheid te halen. Dat maakt de drempel om door te gaan, hopelijk een stuk lager. Bovendien zijn onze opleidingen altijd in deeltijd. Daarom zijn ze goed te combineren met een baan in het bedrijfsleven óf in het onderwijs.”
In beweging
In september 2019 gaat de lerarenopleiding van start met het nieuwe flexibele curriculum. Dan moet ook duidelijk zijn of de actieve werving zijn vruchten afwerpt. “Aan de instructeurskant gaat het in ieder geval al heel goed. Voor het nieuwe schooljaar hebben we al 15 nieuwe aanmeldingen. Door het vele netwerken zien we ook dat steeds meer bedrijven ons weten te vinden voor bij- en nascholingstrajecten. Maar of het uiteindelijke doel – het werven van nieuwe tweedegraads docenten – geslaagd is, weten we pas aan het begin van het nieuwe schooljaar. Ik hoop dat we trots op onszelf kunnen zijn. We zijn in ieder geval flink in beweging gekomen. Voor een vakgroep die volledig uit parttimers bestaat, was dat al een behoorlijke, maar wel boeiende uitdaging. Dus eigenlijk ben ik al heel trots op wat we bereikt hebben.”
Meer weten? Klik hieronder op de factsheet voor meer informatie over de aanpak en de lessons learned