Feray Sunguroglu is van Turks-Nederlandse afkomst en werkt als docent maatschappijleer op een middelbare school. Ze vindt het belangrijk dat er meer docenten van kleur gaan werken in het onderwijs. “Docenten van kleur kunnen, vanwege hun eigen ervaring met culturele verschillen, vaak gemakkelijker in gesprek met leerlingen die culturele verschillen een plek moeten geven.”
Feray werkt al meer dan tien jaar als docent in het voortgezet onderwijs (vo). Ze krijgt energie van het werken met pubers en maakt graag het verschil in de problemen waar zij tegenaan lopen. Toch heeft Feray ook tijden gekend dat ze het minder naar haar zin had op haar werk. Feray: “Op een eerdere school waar ik werkte was er weinig diversiteit, zowel qua culturele achtergrond als qua leeftijd. Ik voelde me er niet thuis. Had het gevoel dat collega’s op me neerkeken en op een andere, belerende toon tegen me spraken. Dit zorgde ervoor dat ik zelf ook minder over mijn achtergrond deelde.”
Meer aandacht voor culturele diversiteit
De huidige school waar Feray werkt is veel diverser. Er werken docenten van verschillende culturele achtergronden en leeftijden. Ook besteedt de school veel meer aandacht aan culturele diversiteit. Feray: “Zo hebben we onlangs bijvoorbeeld met de hele school een Iftar (maaltijd direct na zonsondergang tijdens de Ramadan) gedaan. Maar we vieren ook Keti Koti. Daarnaast hebben we een culture day. Dit is een dag waarop alle leerlingen hun eigen cultuur mogen uitdragen met bijvoorbeeld hapjes en (traditionele) dansen.
Verder besteden we in de lessen bewust aandacht aan culturele diversiteit. Zo komt in de geschiedenislessen ook de Afro-Amerikaanse geschiedenis uitgebreid aan bod. En bij Nederlands kiezen we ook boeken van schrijvers met een andere etnische achtergrond. Dit soort dingen zorgen ervoor dat ik me thuis voel en zelf ook meer deel over mijn culturele achtergrond. Laatst hadden mijn leerlingen bijvoorbeeld allerlei vragen over de Ramadan. Ik vind het dan leuk om dit met hen te delen.”
Zorgen voor een inclusieve werkomgeving
Hoewel verschillende studies onderbouwen dat etnisch diverse onderwijsteams van grote waarde zijn, blijken docenten van kleur in het vo ondervertegenwoordigd. Zes procent van de docenten in het vo is van kleur, terwijl deze groep elf procent uitmaakt van de beroepsbevolking. Hoe kunnen we zorgen voor een meer inclusieve werkomgeving?
Feray: “Ik zou beginnen met de lerarenopleiding. In de tijd dat ik die opleiding volgde was er weinig aandacht voor culturele diversiteit. De opleiding gaat uit van een bepaald type kind, waarbij je consequent moet zijn en structuur moet bieden. Dat is ook belangrijk, maar tegelijkertijd werkt dit niet bij iedereen. Je hebt zoveel verschillende kinderen en ieder kind heeft weer een andere aanpak nodig. Het gaat erom dat je ook de achtergrond van het kind leert kennen en het gesprek met hem aangaat. Daar heb je bepaalde communicatietechnieken voor nodig. Ook dat is iets waar de lerarenopleiding meer aandacht aan moet besteden.
Verder zou de leerlingenpopulatie meer gemengd moeten zijn. Je hebt nu zo’n groot verschil tussen scholen waar alleen maar witte kinderen op zitten en gemengde scholen. Dat zou niet zo gefragmenteerd moeten zijn per buurt. Kijk je bijvoorbeeld naar Amsterdam Zuid-Oost dan zat daar tot voor kort geen enkele school die het Gymnasium aanbood. Terwijl er echt wel leerlingen waren die dit niveau hadden, maar zij gingen dan naar het Atheneum. Gelukkig is dat nu anders.”
Onderscheid junior en senior docent
Feray: “Daarnaast zou het goed zijn om een onderscheid te maken tussen junior docenten en senior docenten. De senior docenten kunnen de junior docenten dan begeleiden en advies geven. Dit heb ik zelf echt gemist aan het begin van mijn loopbaan. Je wordt eigenlijk meteen in het diepe gegooid, terwijl je net uit de schoolbanken komt. Meer begeleiding in het begin van de loopbaan verlaagt mogelijk de uitstroom van het onderwijs. Ook van docenten met een andere etnische achtergrond. Verder is het belangrijk om de kwaliteit van docenten te blijven controleren. Er moeten meer lesbezoeken plaatsvinden, waarbij goed wordt gekeken naar de lesinhoud. Óók op het gebied van culturele diversiteit.”
Stap uit je bubbel
En wat kan de schoolleiding zelf doen? Feray: ”Meer aandacht besteden aan diversiteit en docenten van kleur niet anders behandelen dan witte docenten. Stap uit je eigen bubbel en leg eventuele vooroordelen opzij. Ga met docenten in gesprek over hun culturele achtergrond. Vraag een Surinaams-Nederlandse docent bijvoorbeeld eens hoe hij of zij invulling zou willen geven aan Keti Koti binnen de school. Of vraag aan een Turks-Nederlandse docent hoe de school het beste kan stilstaan bij de Ramadan. Door docenten hierbij te betrekken, leer je zelf ook meer over de achtergrond van een collega waardoor er begrip ontstaat.
Zorg ook voor doorgroeimogelijkheden. Denk aan extra taken, trainingen of cursussen zodat docenten zich kunnen blijven ontwikkelen. Veel docenten van kleur zijn ambitieus. Geef hun de kans om door te groeien, zodat het beroep aantrekkelijk blijft.”
|
Onderzoek naar docenten van kleur in het voortgezet onderwijs |
