VOION Dacapo Kees Winkelman 0640

Inspiratie

Investeren in mensen: het recept voor succesvolle zij-instroom

dinsdag 11 februari 2025 | Onderwijsarbeidsmarkt | Algemeen Voion

Veel zij-instromers verlaten het voortgezet onderwijs al na anderhalf jaar. Maar hoe kan het dat de Pieter Zandt Scholengemeenschap veel minder uitval heeft? "Het succes van zij-instroom valt of staat met de investering die je als school doet", aldus Ageeth Guis-Van der Weerd, coördinator van het begeleidingstraject voor zij-instromers. "Met ons inwerktraject willen we uitval zoveel mogelijk voorkomen. We kunnen deze mensen niet missen."

“Twee jaar geleden startten we op de Pieter Zandt Scholengemeenschap met het inwerktraject voor zij-instromers", vertelt Ageeth. "Dit traject is bedoeld voor mensen die de overstap naar het onderwijs willen maken, maar nog geen onderwijsbevoegdheid of ervaring hebben.” Ze vervolgt: “Tijdens het inwerktraject, dat vier tot tien weken duurt, worden zij-instromers nog niet ingeroosterd. Het inwerktraject bereidt zij-instromers optimaal voor op de praktijk. We bieden maatwerk, waarbij we kijken naar de individuele behoeften van de deelnemer. Vooraf stellen we doelen vast en bieden we de mogelijkheid om stage te lopen of mee te kijken in de lessen. Daarnaast draaien zij-instromers mee met vakgroep- en teamvergaderingen en maken ze kennis met het leerlingvolgsysteem. Zo zijn ze goed voorbereid wanneer ze voor de klas staan. Inmiddels hebben al twintig zij-instromers van Pieter Zandt aan dit inwerktraject deelgenomen."

DSC05206 (1)

Zingeving en voldoening
Jean Sterk is een van de zij-instromers die begin 2023 met het inwerktraject begon en nu docent aardrijkskunde is. "Vanaf dag één liep ik mee met ervaren collega's", vertelt hij. "Ik zag verschillende docenten en kon daardoor snel een keuze maken in de stijl van lesgeven die bij mij past." Hij vervolgt: "Ik heb ook met een aantal docenten aardrijkskunde meegelopen. Zo kreeg ik het vak echt onder de knie."

Hiervoor werkte Jean 17 jaar als verkoopmedewerker. "In 2014 kreeg ik een burn-out en kwam ik thuis te zitten. "Ik kwam erachter dat sales niet zo goed bij mij paste. Na een meeloopdag bij Pieter Zandt was ik snel overtuigd. Lesgeven geeft me zingeving en voldoening.”

Een zachte landing
"Voor een zij-instromer is het lastig zonder opleiding en ervaring voor de klas te staan", zegt Ageeth. “We zorgen er met het inwerktraject voor dat zij-instromers met meer kennis en achtergrond de overstap naar het onderwijs makkelijker kunnen maken. Ook het grote cultuurverschil tussen het onderwijs en de sector waar de starter vandaan komt, kan de overstap moeilijk maken. Het is bijvoorbeeld een flinke verandering wanneer je je eigen baas was in een bedrijf en ineens deel uitmaakt van een onderwijsteam. Dat is een totaal andere situatie waar zeker aandacht voor moet zijn”, oppert Ageeth.

Jean spreekt uit ervaring over de impact van het traject: "Met een gezin en een hypotheek was het een hele uitdaging om weer te gaan studeren en een nieuwe baan te beginnen. Ik was blij dat ik eerst het inwerktraject deed en nog niet met mijn studie bezig was. Ik kon rustig wennen aan het onderwijs. Dat geeft me zoveel meer rust en vertrouwen als ik voor de klas sta. Ik kreeg een zachte landing en kon heel snel groeien in de rol als docent.”

De waardering van collega's doet Jean goed. "Je doet het toch maar even. Je komt uit een hele andere branche en je geeft nu gewoon les", zeggen ze vaak tegen hem. Jean: "Ik heb er echt zin in en weet hoe ik het wil doen. Ik heb nog veel te leren, maar zit op de goede weg."

Zelf de regie pakken
"Het eigenaarschap bij de starter stimuleren is ook belangrijk", vult Jean aan. "De school kan er nog zoveel tijd en geld in stoppen, maar je moet het uiteindelijk wel zelf doen. Ik heb dan ook de handschoen opgepakt met behulp van de PZ-Academy van Pieter Zandt. Dat is een interne opleidingsschool waar wij als docenten gratis gebruik van kunnen maken. Ik heb meteen een aantal cursussen gedaan, zoals Teach Like a Champion, een cursus over leerlingen met gedragsproblemen en het ontwikkelen van zelfsturing bij leerlingen. Zo leerde ik de fijne kneepjes van het vak."

Omgaan met docententekort
Pieter Zandt Scholengemenschap lost het docententekort tijdens de inwerkperiode van zij-instromers op door flexibele roosters te gebruiken. “We maken vier keer per jaar een nieuw rooster,” zegt Ageeth. “Zo kunnen we makkelijk schuiven met lessen of uren laten uitvallen.”

Ontwikkeling en welzijn
Ageeth heeft een duidelijke oproep aan andere scholen: "Soms zijn ze zo druk bezig om hun roosters rond te krijgen, dat het lijkt alsof het alleen maar om de uurtjes gaat. Maar kijk verder dan dat. Zie je starter als mens, en niet als onderdeel van een systeem. Vraag wat hij of zij nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Het is belangrijk dat starters een passend traject krijgen, net zoals je dat voor je leerlingen doet. Denk aan de ontwikkeling én het welzijn van je nieuwe collega's."

Hoe ziet het inwerktraject eruit?
Na het sollicitatiegesprek van de zij-instromer wordt gekeken of een inwerktraject nodig is. De directie beslist hierover en bepaalt de duur ervan. De opleidingscoördinator, samen met de vakgroepleider en teamleider, stelt vervolgens het traject samen. Ze kiezen een schoolopleider die de startende docent  gaat begeleiden, bepalen met wie hij of zij mee kan lopen en stellen de doelen vast. Uiteraard wordt er ook gekeken naar de specifieke behoeften van de zij-instromer.

Wat houdt het inwerktraject in?
Er zijn een aantal vaste onderdelen die in het traject zitten, zoals:

  • Leren werken met het leerlingvolgsysteem.
  • Kennismaken met het team door vergaderingen te volgen.
  • Onder begeleiding lessen voorbereiden en bespreken.

Deze doelen worden met de deelnemer aan het inwerktraject besproken en vastgelegd. Tijdens het inwerktraject wordt de zij-instromer nog niet ingeroosterd.

 

Wie is erbij betrokken?
Tijdens het inwerktraject zijn er altijd een schoolopleider en teamleider betrokken. Het is belangrijk dat er voldoende gekwalificeerde begeleiders op school zijn.