“Je moet een beetje van elkaar houden”
Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Progresso (SOVOP) – bestaande uit twee Amsterdamse vo-scholen: het Calandlyceum en Caland 2 – vindt dat professionele ontwikkeling een opdracht is die management en docenten samen ter hand moeten nemen. Directeur Ewald Weiss: “Als directie en docenten samen de dialoog aangaan, ontwikkelen zij zich bijna als vanzelf.” In gesprek met een bevlogen onderwijsvernieuwer.
“Professionalisering van docenten is uitermate belangrijk’, zo begint Ewald Weiss zijn betoog. “Maar”, zo gaat hij verder: “hoe geef je dit nu het beste vorm? Hoe ga je te werk bij de professionele ontwikkeling van hoogopgeleide mensen? Moet je daar als bestuur leiding aan geven? Volgens mij niet. Professionele ontwikkeling ontstaat juist als je op een gelijkwaardige en natuurlijke manier met elkaar omgaat. Als directie en docenten samen de dialoog aangaan, ontwikkelen zij zich bijna als vanzelf.”
Talent
“Bij het voeren van de dialoog willen we iemands drijfveren, passies en talenten naar boven halen. We proberen dit talent – zoals differentiëren, beoordelen of verhalen vertellen – vervolgens zo veel mogelijk tot zijn recht te laten komen. Bijvoorbeeld door het in te zetten om collega’s te coachen. Professionele ontwikkeling is dan ook een opdracht die management en docenten samen ter hand moeten nemen. Maar dat is soms nog knap ingewikkeld. Het is dan ook van wezenlijk belang dat je elkaar weet te vinden. Je moet een beetje van elkaar houden. Als school ben je een gemeenschap. Samen werk je aan betrokkenheid bij die gemeenschap.”
Laagdrempelig
“De samenwerking tussen docenten en management hoeft niet altijd in beton gegoten te zijn. Het gaat erom dat je laagdrempelige mogelijkheden creëert om elkaar te ontmoeten. Ontmoetingen die er toe doen. Op die manier zorg je ervoor dat docenten zich eigenaar voelen van het onderwijs(proces). En dan zul je zien dat de kwaliteit van het onderwijs verbetert. Zo was ik laatst op werkbezoek in Zweden, op een school waar docenten en management elke schooldag een half uur voordat de lessen beginnen aanwezig zijn en na de lesdag opnieuw bij elkaar komen. Ze beginnen en eindigen de dag samen met elkaar en praten dan over wat hen op school bezighoudt, over wat ze zoal meemaken en hoe ze daarmee om moeten gaan. Dat creëert een enorme betrokkenheid.”
Eenrichtingsverkeer
“Belangrijk is wel dat je enige structuur aanbrengt in de dialoog die je met elkaar voert. Op onze school Caland 2 doen we dat bijvoorbeeld in de Caland Academie. Elke week komen bestuur en docenten bij elkaar om ervaringen te delen en elkaar te coachen. Daarin stellen we elkaar hele wezenlijke vragen: wat voor school zijn wij? Wat kunnen we leren van de fouten die we maken? Zijn we op de goede weg? Hoe kunnen we nog beter onderwijs verzorgen voor onze leerlingen? Allemaal vanuit het uitgangspunt van gelijkwaardige wisselwerking. Wat ook enorm helpt, is dat we een opleidingsschool zijn: op onze beide scholen lopen zestig stagiairs rond. Het begeleiden van die stagiairs is uiteraard geen eenrichtingsverkeer. Wij leren net zoveel van hen als zij van hun begeleiders leren. En zo hoort het ook!”
Inbedding
“Ik ben ervan overtuigd dat je nooit bent uitgeleerd. Dat betekent ook dat professionele ontwikkeling nooit stopt. Als bestuur realiseren wij ons dat maar al te goed. Daarom grijpen we alle hulp aan die we kunnen krijgen om een nóg betere school te worden. Zo maken we gebruik van de Kijkwijzer Professionele Ruimte van Voion. Dit instrument helpt ons bij het proces om professionele ruimte in te bedden in onze schoolcultuur. Aan de hand daarvan hebben we onder andere in kaart gebracht wat we onder professionele ruimte verstaan en wat het belang ervan is voor de verdere ontwikkeling van onze scholen. We hebben de kijkwijzer ook gebruikt tijdens studiedagen, om erachter te komen hoe docenten over hun eigen professionele ruimte denken. De volgende stap is de daadwerkelijke inbedding van professionele ruimte in de schoolcultuur. We zijn goed op weg, maar het kan altijd beter.”
Bron: Magazine VO in ontwikkeling, november 2015