Het lerarentekort is een maatschappelijk probleem. In de zoektocht naar een oplossing denken achttien schoolbesturen in Drenthe en Groningen, verenigd in Noorderwijzer, inclusief. Ze zoeken medewerkers, zowel ondersteunend als onderwijzend, met een arbeidsbeperking. Om dat proces te bespoedigen start er vanaf september 2022 een projectleider inclusie voor de gezamenlijke Noorderwijzer-scholen.
Het idee voor inclusie op scholen ontstond bij Petra Vellinga, hoofd administratie, facilitair en ICT van de school PRO-Emmen (385 leerlingen). Samen met Noamy Monteban, hoofd P&O van het Roelof van Echten College (2000 leerlingen) neemt zij deel aan de inclusiewerkgroep van Noorderwijzer. De doelstellingen van de werkgroep worden ondersteund door de schoolbestuurders. Een van die bestuurders is Albert Weishaupt, directeur/bestuurder van het Roelof van Echten college.
Bouwplaats
Weishaupt heeft een duidelijke visie op onderwijs. De woorden samenwerking en pluriformiteit staan daarin centraal. “We werken als school ook intensief – zelfs in één gebouw – samen met het speciaal onderwijs. Het is zo belangrijk dat mensen elkaar tegenkomen in dagelijkse situaties.” Weishaupt noemt scholen de bouwplaatsen van de toekomstige samenleving. “Dat zou in onze optiek in elk geval moeten zijn. Dat betekent dat het heel positief is als leerlingen in de omgeving van hun school zien, lijfelijk ervaren als het ware, dat er niet een soort docent is, maar dat er allerlei soorten en maten zijn.”
Van pluriformiteit wordt onderwijs beter. Die stelling durft Weishaupt wel aan. Hij geeft het voorbeeld van een slechthorende leerling, die elke leraar er toe aan zet duidelijker te formuleren en articuleren. “Daar worden de andere leerlingen ook beter van.”
Lerarentekort
Weishaupt noemt deze argumenten de belangrijkste om medewerkers met een beperking te zoeken, maar kan niet ontkennen dat ook het lerarentekort een rol speelt. “Het is heel simpel. We moeten blij zijn met alle mensen die voor de klas willen gaan staan. Dat is wel een maatschappelijk feit. Het is evident dat wij als scholen mogelijke zij-instromers met een arbeidsbeperking keihard nodig hebben en het is dus onze taak om deze mensen te vinden en het idee te geven dat een carrière in het onderwijs een lonkend perspectief is.”
Sinds 2 jaar is de werkgroep druk bezig met het inclusie-project van Noorderwijzer. “We zien in Drenthe dat het lerarentekort toeneemt. Binnen Noorderwijzer zijn we daar al een tijd mee bezig. Ook inclusie is al langer een onderwerp. Het leek zo logisch om die twee elementen bij elkaar te brengen”, herinnert zich Petra Vellinga. “En als je er naar gaat kijken, dan is er zoveel mogelijk. Waarom zou er geen docent met een auditieve beperking, met ondersteuning van een tolk, les kunnen geven”, vult Noamy Monteban aan. “Ja, we zullen scholen en het onderwijs misschien anders moeten gaan inrichten, maar dat wil niet zeggen dat het niet kan.”
Voorbeeldfunctie
Vellinga wijst erop dat alle leerlingen die het praktijkonderwijs verlaten een plek in het doelgroepenregister krijgen. “We hebben het – als we even kijken naar ondersteunende taken en functies – over onze eigen leerlingen. Hoe inspirerend is het niet voor hen als ze zichzelf als het ware terugzien bij het personeel op onze school. Dat is een soort voorbeeldfunctie en komt echt aan bij de scholieren.” Kortom, zegt Vellinga: “kijken we naar het lerarentekort, dan hebben we het over mensen met een bijpassende opleiding, maar inclusiviteit biedt ook veel andere opties voor onze school. Een daarvan is echt een afspiegeling van de samenleving te zijn.”
Inclusief onderweg
De scholen van Noorderwijzer zijn goed op weg, zo zien Monteban en Vellinga, bij het inclusief invullen van ondersteunende functies. Monteban: “Denk dan aan conciërges, werkzaamheden in het groenonderhoud of de beveiliging. Maar we willen verder richting inclusie. Daarom zijn we in gesprek gegaan met de VO-raad en De Normaalste Zaak.” Vellinga en Monteban namen, in gezelschap van twee schoolbestuurders, deel aan diverse online sessies van De Normaalste Zaak. In deze online sessies kwam het onderwerp inclusie aan de orde. Naomy: “Daar zijn we een traject gestart en hebben we een plan van aanpak gemaakt om als werkgever samen voorbereid te zijn. Dat heeft inclusie voor ons, en voor de scholen die meededen, heel concreet gemaakt. Het heeft geholpen bij het verkrijgen van draagvlak en is uitgemond in een convenant dat de Noorderwijzerscholen hebben gesloten. Uiteindelijk heeft dat geleid tot het aanstellen van een projectleider. Met de projectleider hopen we nu nog meer stappen te kunnen zetten.”
Plaatsingen
Die stappen moeten volgens Weishaupt leiden tot plaatsingen. De schoolbestuurder hoopt dat het binnen een jaar lukt om twee of drie docenten met een arbeidsbeperking aan te stellen binnen het samenwerkingsverband. “Het verband van scholen biedt het voordeel dat we samen mensen aan kunnen nemen en van elkaar kunnen leren. Daarmee creëren we onze eigen best practices. Daarmee laten we zien dat het kan en dat het meerwaarde heeft. Dat inzicht is nodig volgens mij om het inclusieve gedachtegoed te omarmen en echt te leven met elkaar.
Bron: opnaarde25.000!banen