“De extra tijd die we nemen voor onderwijsontwikkeling, zorgt ervoor dat we vernieuwingen in de klas kunnen doorvoeren”, zegt Marijke Kwint, docent biologie en O&O coördinator Havo Technasium bij het Goois Lyceum in Bussum. Dit lyceum maakt al drie jaar extra tijd vrij voor onderwijsontwikkeling (zie ook het verhaal van rector Ajolt Elsakkers).
De ontwikkeltijd, in overleg met de medezeggenschapsraad vastgelegd, bestond aanvankelijk uit 10 dagen. “In het begin hebben we met docenten, ouders, leerlingen en schoolleiding het schoolplan opgesteld en onderwijsgroepen samengesteld”, vertelt Marijke Kwint. “Een van de onderwijsgroepen boog zich over de dagindeling. Vanuit de ideeën van docenten heeft deze werkgroep een nieuw jaarrooster ontwikkeld waarbij de leerlingen bijna geen les meer hebben op het 7e en 8e uur. In die tijd kunnen zij een verrijkingsprogramma of steunuren volgen.” Het ontwikkelen van het nieuwe jaarrooster en het nieuwe schoolplan dat onder andere de inzet van Chromebooks, een formatieve evaluatie, onderwijsontwikkeling binnen de secties en meer bildung omvat, heeft veel tijd gekost. “Die ontwikkeltijd hebben we ook echt goed benut, we hebben veel voor elkaar gekregen. Gaandeweg hebben we ervoor gekozen om de dagen voor ontwikkeltijd te halveren. De vijf dagen ontwikkeltijd die we nu hanteren, geven ons ruimte om met andere docenten samen te komen, los van de waan van de dag en het lesgeven. We werken schoolbreed en binnen onze eigen sectie veel meer samen. Daardoor ga je meer out of the box denken en kun je creatieve oplossingen bedenken. Met als gevolg dat we nu echt verdieping kunnen aanbrengen in ons lesprogramma.” Volgens de docent blijft het belangrijk dat de schoolleiding de ontwikkeldruk op vernieuwingen niet te hoog opvoert. “Dan kan de werkdruk juist weer toenemen.”
Hechter samenwerken
Een praktische uitkomst van de ontwikkeltijd is meer inzet van Chromebooks en de formatieve evaluatie, waardoor de docenten een andere manier van toetsen ontwikkelden. “We toetsen onze leerlingen nu minder en maken in plaats daarvan gebruik van een formatieve evaluatie. Dat geeft meer mogelijkheid om te differentiëren en per individuele leerling nauwgezet te kijken hoe hij of zij zich ontwikkelt. Omdat we voor die formatieve evaluatie hechter samenwerken, hoeft niet elke docent opnieuw het wiel uit te vinden”, zegt Kwint.
Geen compensatie
Het Goois Lyceum heeft de lesuren die wegvielen door de ontwikkeltijd, niet gecompenseerd. “We komen ondanks de ontwikkeltijd nog heel dicht tegen de 189 dagen onderwijstijd aan. Ik zie ook dat de leerlingen zich prima blijven ontwikkelen. Je weet als docent natuurlijk ook wanneer de dagen eraan komen, dus daar werk je naartoe. Onze leerlingen leren mede door de vrij in te vullen laatste lesuren, meer zelfstandig te werken - en dat is alleen maar winst.”
Verlichting werkdruk
Het Goois Lyceum blijft de komende jaren ruime aandacht geven aan ontwikkeltijd. “In feite leveren de extra dagen voor onderwijsontwikkeling meer tijd op in onze dagelijkse werkzaamheden en dat geeft weer verlichting van de werkdruk”, zegt Kwint. “Omdat het hele docententeam nu ook meer inbreng heeft in de ontwikkeling van het onderwijs, voelen de docenten zich meer betrokken bij de school. Vooral voor de formatieve evaluatie voeren we veel overleg waardoor we beter onderwijs op maat kunnen geven en meer samenhang in het programma kunnen aanbieden. Dat komt niet alleen ons werk ten goede, maar ook de resultaten van de leerlingen.”