Goede samenwerking van po en vo, mbo en hbo vraagt geduld, merken projectleiders van de regionale onderwijsloketten in Zeeland en Nijmegen, maar ze zien wel dat er stappen zijn gezet. Het gezamenlijke belang is terugdringen van het lerarentekort. Dat vraagt een onderwijsbrede aanpak.
Warme opvang
'We krijgen van zij-instromers veel vragen als: 'Ik zou in het onderwijs willen werken, wat is er mogelijk?'', zegt Sabrina Kole, projectleider van loket Lesgeven in Zeeland. 'Ze zoeken een ingang.' Ook loket Leraar in Nijmegen krijgt veel vragen van zij-instromers. 'Zijn er straks, als ik dit traject heb gedaan, wel banen?', is bijvoorbeeld een vraag die projectleider Robert Jacobs hoort. 'Als zij-instromers zelf bellen naar een school, krijgen ze soms te horen dat er geen tekort is. De verschillen tussen scholen zijn groot.' Beide regionale onderwijsloketten richten zich, naast reguliere instromers, vooral op zij-instromers. Ze vinden een goede intake, warme opvang en warme overdracht naar scholen belangrijk. De medewerkers van de loketten brengen geïnteresseerden in contact met de juiste school voor hun vraag en weten wat elke school te bieden heeft. Waar kunnen geïnteresseerden een dagje meelopen? Welke school heeft subsidiemogelijkheden voor zij-instromers? Waar zijn vacatures? Welke opleiding is het meest geschikt? Jacobs: 'Het is belangrijk dat de communicatie vanuit elke school goed verloopt en dat we zuinig zijn op mensen die interesse tonen.'
Na een zij-instroom-event komen er meteen meer vragen. Publiciteit genereren is dus belangrijk. Kole en Jacobs hebben daarom een jaarplan marketing waarin staat wanneer ze zich laten zien. Ze profileren zich gericht gedurende het hele jaar.
Mobiliteit
Beide loketten richten zich ook op behoud van docenten. Docenten die zich niet (meer) thuis voelen in hun school, kunnen behouden worden voor het onderwijs als ze de kans krijgen om over te stappen naar een andere school of andere onderwijssector waar ze beter passen. Kole: 'Het po in Zeeland heeft een overkoepelende docentenpool, een mobiliteitspool. Vo-scholen zetten nu ook zo'n pool op.' Jacobs constateert dat mensen in het onderwijs lang op dezelfde plek blijven zitten. 'Dat is niet altijd goed. Het zou prettig zijn als iedere docent in Nijmegen op de plek zit waar hij of zij het beste tot zijn recht komt en met veel plezier werkt. Maar dat is wel een lastige opgave.’ In de subsidieaanvraag Regionale Aanpak Personeelstekort (RAP) voor Nijmegen is het gebruik opgenomen van een instrument en methode die schoolbesturen een beter zicht geven op de huidige en toekomstige personeelsbehoefte. 'Verbeterde informatie helpt om het regionale lerarentekort te voorkomen', vindt Jacobs.
Chatbot
Het hart van de onderwijsloketten van Zeeland en Nijmegen is, zoals bij de meeste onderwijsloketten, een website met informatie en een mailadres voor contact. De website Leraar in Nijmegen ging eind 2019 online. Opdrachtgevers waren vo-besturen en Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, maar het loket is ook ingericht voor po en mbo. Lesgeven in Zeeland startte in februari 2020 als samenwerkingsverband van po, vo, mbo en hbo. Beide projectleiders hebben in hun RAP-aanvraag de wens van een fysiek loket benoemd. Jacobs: 'In eerste instantie willen we bemensing voor een paar telefonische spreekuren per week. We willen geïnteresseerde mensen meenemen in hun klantreis, hun vragen opvangen en gericht doorsluizen naar HR-mensen van scholen.' Maar de subsidie is tijdelijk. Daarom overweegt Jacobs een chatbot te laten ontwikkelen om de eerste vragen op te vangen. 'Dat zouden we bovenregionaal moeten ontwikkelen, met de gemeente en RAP-projectleiders uit andere regio's erbij. Als die er allemaal het belang van inzien, hoeft elke partij maar een klein bedrag structureel te investeren.' Kole denkt continuïteit te bereiken door het fysieke loket te koppelen aan zaken die er al zijn. 'Dat gaat nog wel per onderwijskolom. Een taak van ons loket vind ik bijvoorbeeld dat we inzichtelijk maken welke tekorten er nu zijn in po en vo en welke op middellange termijn. Dat kan met de Voion-tool.'
Hokjes loslaten
In Zeeland ging de subsidie-aanvraag Regionale Aanpak Lerarentekort (RAL) nog in twee kolommen: po-hbo en vo-mbo. Kole: 'Voor de RAP-aanvraag zijn de hokjes losgelaten. We zijn samen bezig met werven en opleiden van personeel en we zorgen er samen voor dat mensen in het onderwijs willen blijven werken. Iedereen kijkt nog wel eerst waar hij zelf behoefte aan heeft, maar dat wordt minder. We zijn net een klein jaar bezig en we maken al stappen. Dat het vo een docentenpool gaat opzetten naar het voorbeeld van het po is een mooie vorm van kennisdeling. Dat soort kleine successen delen we, zodat iedereen ziet: hier hebben we wat aan. Het eigen hokje durven loslaten en breder kijken, daar gaat het om. Daar is geduld voor nodig.' Jacobs herkent het. De RAL-aanvraag kwam in eerste instantie van de drie grootste vo-besturen. 'Ik zei: we moeten voor het onderwijsloket breder kijken, want zij-instromers weten vaak niet precies wat bij hen past. Als ze bijvoorbeeld zelf po-scholen benaderen en drie keer 'nee' te horen krijgen, straalt dat negatief uit op de hele onderwijssector. Voor het grote geheel is het nodig dat iedereen zich openstelt. Ook al heb je als school nu geen zij-instromers nodig, het is goed om aan relatiebeheer te doen voor het moment dat je ze wel nodig hebt. We maken sámen de arbeidsmarkt, we maken sámen het imago.' Inmiddels is het hele vo partner in de RAP-aanvraag en is ook het mbo erbij aangesloten. Ook is er een RAP-aanvraag vanuit het po.
HR-netwerk
Ook bij toenemende samenwerking blijven er verschillen merkbaar tussen de kolommen. Kole: 'Vo-mensen hadden allerlei ideeën voor de website Lesgeven in Zeeland. In het vo zijn nu eenmaal meer communicatiemedewerkers dan in het po. Die hebben expertise in arbeidsmarktcommunicatie en in online marketingstrategieën.' Niet alleen communicatie, ook HR is in de verschillende kolommen niet op dezelfde manier ontwikkeld. Jacobs: 'We zorgen bij werving en behoud van docenten voor kruisbestuiving van po enerzijds en vo en mbo anderzijds door een HR-netwerk op te zetten. Maar het blijven aparte sectoren. Dat is ook goed, iedere sector geeft er zijn eigen kleur aan. Ze kunnen allemaal wat van elkaar leren. De lijntjes zijn kort. Dat is handig voor begeleiding of behoud van nieuwe docenten. Als pubers je niet liggen, kun je ergens anders kijken.' Kole ziet goede voorbeelden van kennis delen tussen sectoren. 'Zo hebben we een onderwijsoverkoepelende workshop 'Hoe schrijf je wervende vacatureteksten?' georganiseerd. Op die manier helpen we elkaar.'
Andere samenwerking
Jacobs werkt samen met gemeente Nijmegen en met UWV, UMC Radboud en de Rabobank. 'Die partijen helpen mee in de werving: zij hebben mogelijk medewerkers die in het onderwijs willen werken. De gemeente faciliteert bovendien in ruimtes.' Ook werkt Jacobs samen met de KNCV, de vereniging van chemici, om het specifieke tekort aan docenten scheikunde op te lossen. Hij wil vaker gericht bijeenkomsten organiseren voor mensen met interesse in een bepaald vak waar een tekort aan zit te komen. Koles samenwerking met de gemeente en met de provincie dient onder meer een specifiek doel. 'Zeeuwse jongeren die lerarenopleidingen volgen in Rotterdam of Brabant, blijven daar soms als ze een baan vinden. We willen graag dat in ieder geval een aantal van hen terugkomt naar Zeeland. Samenwerking met de provincie is daarop gericht. Gemeentes werken mee om huisvesting voor ze te vinden en werk voor de partners.'
Belangrijkste tips voor startende loketten
Meer weten? Neem contact op met de projectleiders:
Robert Jacobs, projectleider
Loket Leraar in Nijmegen
E r.jacobs@hrontwikkeling.nl
M 06 16 44 57 14
Sabrina Kole, projectleider
Lesgeven in Zeeland
E sabrina@koleconsulting.nl
M 06 15 29 47 71
Dit artikel is gepubliceerd in het e-magazine Week van het regionale loket. De Week van het regionale loket werd gehouden van 25 tot 29 mei 2020.